អង្គការជាតិ-អន្តរជាតិចំនួន៣០ ទាំងនៅក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយ នៅថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០នេះ ស្នើឲ្យមានស៊ើបអង្កេត ទៅលើករណីបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពី៤ឆ្នាំមុន ដោយមានការចូលរួម ពីអង្គការសហប្រជាជាតិ (អ.ស.ប)។
លោក កែម ឡី ដែលជាអ្នកវិភាគ និងជាអ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយនយោបាយ ដ៏ល្បីឈ្មោះ ត្រូវបានឃាតករឈាមត្រជាក់បាញ់សម្លាប់ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ នៅខណៈលោក កំពុងទទួលទានកាហ្វេ នៅក្នុងហាងលក់ទំនិញ ស្តាម៉ាត នៃស្ថានីយចាក់ប្រេងឥន្ទនៈ ស្ដុបបូកគោ កណ្ដាលរាជធានីភ្នំពេញ។
មកដល់ថ្ងៃនេះ មានតែបុរស អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ តែម្នាក់គត់ ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងផ្ដន្ទាទោស នៅចំពោះអំពើមនុស្សឃាតខាងលើ។
សម្រាប់អង្គការជាតិ-អន្តរជាតិ ទាំង៣០ បានអះអាងថា អាជ្ញាធរកម្ពុជា មិនបាន«ធ្វើការស៊ើបអង្កេត ជាបន្ទាន់ ហ្មត់ចត់ និងដោយឯករាជ្យ»ទេ ខណៈជនសង្ស័យខាងលើ ដែលអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនបាន គឺជាបុរសម្នាក់ ដែលបាន “សារភាព” ថាខ្លួនជាឃាតករ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានរៀបរាប់ថា លោក អឿត អាង ត្រូវបានផ្តន្ទាទោស ដោយដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត បន្ទាប់ពីឆ្លងកាត់ការជំនុំជម្រះ រយៈពេលកន្លះថ្ងៃ នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ ដែលរងការរិះគន់យ៉ាងច្រើន ថាគ្មានបទដ្ឋានជំនុំជម្រះ ដែលអាចទទួលយកបាន និងគ្មានបទដ្ឋាន ជាលក្ខណៈអន្តរជាតិ។
ក្រុមអង្គការសមាគម ជាតិ-អន្តរជាតិ ទាំងនោះ បានសរសេរថា៖
«ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិជាច្រើន បានអំពាវនាវជាបន្តបន្ទាប់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយ ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតជាបន្ទាន់ ដោយមិនលម្អៀង និងមានប្រសិទ្ធភាព នៅក្នុងករណីឃាតកម្មនោះ ដោយមានគូសបញ្ជាក់ ទាក់ទងនឹងការពិនិត្យ លើជនដែលមានចំណែកត្រូវទទួលខុសត្រូវ ក្នុងបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌដទៃផ្សេងទៀត ក្រៅពីជនដៃដល់ ស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ដែលមានចែងក្នុងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ (ក.អ.ស.ព.ន)។»
«គោលការណ៍នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីការទប់ស្កាត់ ដោយប្រសិទ្ធភាព លើការសម្លាប់ក្រៅប្រព័ន្ធច្បាប់ ដោយបំពាន និងដោយឆាប់រហ័ស ក៏ដូចជា ពិធីសារបន្ថែមរដ្ឋមីនីសូតា ស្តីពីការស៊ើបអង្កេតលើការស្លាប់ក្រៅច្បាប់ បានគូសបញ្ចាក់យ៉ាងច្បាស់ ដល់តួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការស៊ើបអង្កេតការស្លាប់ ក្រៅច្បាប់នានា ព្រមទាំងអោយបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យ នៅពេលដែលរដ្ឋនានា ដូចជាប្រទេសកម្ពុជាជាដើម ដែលបញ្ហានីតិវិធីប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ក្នុងការស៊ើបអង្កេត អនុលោមតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ នៅមានកម្រិតនោះ។»
អង្គការជាតិ-អន្តរជាតិចំនួន៣០ ខាងលើ បានហៅភាពមិនអើពើ របស់របបក្រុងភ្នំពេញ នៅចំពោះករណីឃាតកម្មនេះ ថាជាការបង្ហាញអំពី«វិសមានចិត្ត»មួយ នៃ«ការសងសឹក»ទៅលើលោក កែម ឡី។ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បានសរសេរថា៖
«ការបន្តមានវិសមានចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល ចំពោះករណីរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ បង្កើននូវវិមតិសង្ស័យថា ការធ្វើឃាតលោកនោះ គឺជាការសងសឹក ដោយសារលោកបំពេញការងារ ជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស។ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានធ្វើការវិភាគបញ្ហា ទាក់ទងនឹងសង្គម និងនយោបាយជារឿយៗ។»
អ្នកពាក្យនាំក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ត្រូវបានស្រង់សំដី ដោយសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក មកអះអាងថា កម្ពុជាមិនធ្វើតាមការទាមទារ របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលខាងលើ ដែលលោកហៅថា មាននិន្នាការប្រឆាំង និងមាន«គំនុំ»ជាមួយរដ្ឋាភិបាលឡើយ។ អ្នកនាំពាក្យបានបញ្ជាក់ទៀតថា ជនដៃដល់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងផ្ដន្ទាទោសរួចរាល់ ខណៈអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត កំពុងស្ថិតក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេត និងនីតិវិធីតុលាការ។
សូមបញ្ជាក់ដែរថា ការជួបជុំនានា ដើម្បីធ្វើពិធីសាសនា ដើម្បីឧទ្ទិសឲ្យដួងវិញ្ញាណក្ខន្ធ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ក្នុងខួបឆ្នាំទី៤នេះ បានត្រូវបានអាជ្ញាធរកម្ពុជា ចាត់វិធានការហាមឃាត់ និងធ្វើការរឹតត្បិត រាប់ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដាមក ដោយបង្ហាញហេតុផល ពីការប៉ះពាល់ ផ្នែកសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ឬដើម្បីទប់ស្កាត់រោតរាតត្បាត «Covid-19»៕
