អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស ហៅជាភាសា​អង់គ្លេស «Human Rights Watch» តាមរយៈលោក ប្រ៊ុយណូ ស្តាចណូ (Bruno Stagno) នាយកប្រតិបត្តិទទួលបន្ទុក​ ផ្នែកច្បាប់ និងការ​តស៊ូមតិ​របស់ខ្លួន បានវាយតម្លៃ ការបោះឆ្នោត​ជាតិ​កាលពីម្សិលម៉ិញ ថាជា «ឧបាយកលដ៏កខ្វក់» ដែលរៀបចំដឹកនាំឡើង ប្រឆាំងនឹង​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។ ប្រតិកម្មកំពុងធ្លាក់ចុះមក ជាបន្តបន្ទាប់។ ហើយខាងក្រោមនេះ គឺជាប្រតិកម្មខ្លាំងៗ ធ្វើឡើងដោយលោក ប្រ៊ុយណូ ស្តាចណូ (Bruno Stagno) នាយកប្រតិបត្តិ​ទទួលបន្ទុកផ្នែកច្បាប់ និងការ​តស៊ូមតិ របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ដែលមានទីស្នាក់ការធំ ...

តើពាក្យសំដី ដែលនិយាយចេញ ពីបបូរមាត់របស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រី​មួយ​ចំនួន ដែល​ជួយ​ទប់​អំណាច ឲ្យលោករហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ មានលក្ខណៈដូចគ្នា ទៅនឹងសកម្មភាព នៅពី​ក្រោយ​ខ្នង​ដែរ​ឬទេ? គ្មាន​នរណា​បានដឹង ពីភាពខុសគ្នារវាងសំដី និងទង្វើរបស់បុរសខ្លាំងកម្ពុជា ច្បាស់​ជាង​អតីត​មន្ត្រី​ដ៏​ជិត​ស្និត របស់​លោក​​ខ្លួន​ឯង​នោះឡើយ។ ជននោះជានរណា? ខាងក្រោមនេះ ជាកិច្ច​សម្ភាស​ទាំង​ស្រុង របស់អតីត​មន្ត្រី​ម្នាក់ ដែល​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ តាមប្រមាញ់ឲ្យខាងតែបាន បើទោះជាជននេះ​ ស្ថិត​នៅ​ទី​ណា​ក៏ដោយ​។ គ្មាននរណាភ្លេចទេ ពីការទម្លាក់តំណែងអតីតមន្ត្រី ដ៏ជិតស្និតម្នាក់ របស់លោក ហ៊ុន សែន ចេញពីតំណែង​ស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីឲ្យទៅអង្គុយក្នុងកៅអី ...

បើទោះបីជាព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែក កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ នៅមុខអតីត មន្ទីររដ្ឋសភា បានកន្លង​អស់​១៧ឆ្នាំហើយ ក៏មែនពិត តែ«ការឈឺចាប់ ការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងការបន្សល់ នូវស្នាមរបួស» នៅតែជាការចងចាំ របស់ជនរងគ្រោះ ដែល​រួចរស់ជីវិត ពីព្រិត្តិការណ៍នោះ។ ខាងក្រោមនេះ ជាកិច្ចសម្ភាសរបស់ទស្សនាវដ្ដី មនោរម្យ.អាំងហ្វូ ជាមួយ អ្នកស្រី ពៅ ស៊ីនួន អតីតកម្មការិនី ដែលគ្រាន់តែចូលរួម ក្នុងបាតុកម្មនាពេលនោះ តែប្រែក្លាយជាជនរងគ្រោះ នឹងសោកនាដកម្ម​យ៉ាងរង្គាល។ «ខ្ញុំមិនអាចបំភ្លេចបានទេ ១៦ឆ្នាំហើយ តាំងពីខ្ញុំនៅលីវ ឥឡូវកូនអាយុបាន១៤ឆ្នាំហើយ (…) ហើយខ្ញុំ​ជិះមកធ្វើការ កាត់តាមហ្នឹង ...

នៅទសវត្សឆ្នាំ៦០ វិស័យភាពយន្ត​ខ្មែរ បានងើបឡើងយ៉ាងខ្ពស់ត្រដែត ហើយបាន​ធ្លាក់​មកដល់ ​សឹងតែ​ចំណុចសូន្យ នៅក្នុងសម័យសង្គ្រាម ជាពិសេស​នៅក្នុង​របប​វាលពិឃាត បីឆ្នាំ ប្រាំបីខែ ម្ភៃថ្ងៃ។ វិស័យ​ភាពយន្ដ​ខ្មែរនេះ បានងើបឡើងមកវិញ នៅចុង​ទសវត្សឆ្នាំ ៨០ ក្រោយសង្រ្គាម ហើយបានធ្លាក់ដាំដូង​ចុះ​មក​វិញ​យ៉ាង​លឿនទៀត តែ​ប៉ុន្មាន​ឆ្នាំក្រោយមកប៉ុណ្ណោះ។ លោក អ៊ីវង់ ហែម ជាសមិទ្ធិករភាពយន្ដម្នាក់ ក្នុង​ចំណោម​សមិទ្ធិករភាពយន្ដដទៃទៀត ដែលបាននៅរួចរស់មាន ជីវិតពីសង្រ្គាម ហើយបានចូលរួម​ស្ដារ​វិស័យ​នេះ​ នៅចុង​ទសវត្សទី៨០នោះ ជាមួយនឹង​ភាពយន្ដ​ដំបូងមួយ​របស់លោក មាន​ចំណងជើង​ថា «ស្រមោល​អន្ធកាល»។ ដើម្បីជាការគោរពដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់លោក អ៊ីវង់ ហែម ដែលបានទទួលមរណៈភាព កាល​ពីថ្ងៃទី៨ ​ខែ​សីហា ...