រដ្ឋាភិបាលនិងស្ថានទូតអាមេរិក បានចែករំលែករបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយ របស់ក្រុមអ្នកជំនាញ មកពីសាកលវិទ្យាល័យ «ហាវើដ៍ (Harvard)» ដែលនិយាយពី«ការទូតអន្ទាក់បំណុល»របស់ប្រទេសចិន ដែលជារឿយៗ ទទួលបានលទ្ធផល ជាផ្លែផ្កាត្រឡប់មកវិញ ដោយប្រទេសកូនបំណុល ត្រូវលុតជង្គង់នៅទីបំផុត នៅចំពោះប្រទេសចិន ដែលជាម្ចាស់បំណុល។
ប្រទេសជាច្រើន បានក្លាយខ្លួនជាជនរងគ្រោះ នឹងនយោបាយ «អន្ទាក់ការទូត»ដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដែលប្រទេសម្ចាស់បំណុល បានប្រើតាមរយៈ «បំណុលដ៏មហាសាល» ដើម្បីឈានទៅសម្រេច នូវ«គោលដៅជាយុទ្ធសាស្ត្រ»របស់ខ្លួន។ នេះ ជាការដកស្រង់ចេញពីរបាយការណ៍ «បញ្ជីបំណុលការទូត» ដែលរៀបរាងស្រាវជ្រាវឡើង ដោយក្រុមអ្នកជំនាញ មកពីសាកលវិទ្យាល័យ ហាវើដ៍ (Harvard) សហរដ្ឋអាមេរិក។
របាយការណ៍នេះ ត្រូវបានយកមកចែករំលែកបន្ត ដោយគេហទំព័រ «Share America» របស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក មុននឹងត្រូវបានស្ថានទូតអាមេរិក ប្រចាំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យកមកផ្សព្វផ្សាយបន្ត នៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងការព្រមានដូច្នេះថា៖ «ជំនួយបរទេសខ្លះ គឺជាការទូតអន្ទាក់បំណុល»។
ស្ថានទូតអាមេរិក បានសរសេរពន្យល់ អមនឹងការផ្សព្វផ្សាយនោះថា៖ «“ការទូតអន្ទាក់បំណុល” ចង់និយាយ ពីការដែលប្រទេសម្ចាស់បំណុល ប្រើប្រាស់បំណុល ដើម្បីសម្រេចគោលដៅ ជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់គេ។ ប្រទេសម្ចាស់បំណុល អាចប្រើបន្ទុកបំណុល ដើម្បីទទួលបាននូវទ្រព្យសម្បត្តិ ឬអត្ថប្រយោជន៍ ជាយុទ្ធសាស្រ្ត ដូចជាកំពង់ផែ ឬឥទ្ធិពលនយោបាយ។ ប្រទេសជាកូនបំណុល ច្រើនតែបង្ខំចិត្ត ត្រូវតែគោរពតាម។»
របាយការណ៍ «បញ្ជីបំណុលការទូត» របស់លោក «Sam Parker» និងអ្នកស្រី «Gabrielle Chefitz» ដែលមានកម្រាស់៦៤ទំព័រ បានរៀបរាប់យ៉ាងច្រើន អំពីយុទ្ធសាស្ត្រ «ការទូតអន្ទាក់បំណុល» របស់ប្រទេសចិន ដែលយកមកប្រើប្រាស់ ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រទេសកូនបំណុល យ៉ាងហោចចំនួន១២ លុតជង្គង់ចុះ ប្រគល់ជូនទៅប្រទេសចិន នូវចំណុចសំខាន់ៗជាច្រើន ដែលជាដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ច ឬនូវការធ្វើខ្លួន ជា«បរិវានយោបាយ» របស់ចិនជាដើម។ ប្រទេសទាំង១២នោះ មានទីតាំងនៅជុំវិញ មហាសាគរឥណ្ឌា និងនៅក្នុងភាគខាងត្បូង មហាសាគរប៉ាស៊ីភិក ដោយរាប់ទាំងប្រទេសកម្ពុជាផង។
អ្នកស្រាវជ្រាវទាំងពីរូប ត្រូវបានស្រង់សំដី យកមកសរសេរនៅលើគេហទំព័រ ចែករំលែកឯកសារ របស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ដូច្នេះថា៖ «នៅក្នុងទសវត្សកន្លងទៅនេះ ប្រទេសចិនបានផ្តល់កម្ចី រាប់រយពាន់លានដុល្លា ដល់ប្រទេស ដែលភាគច្រើនប្រទេសនោះ គ្មានលទ្ធភាពសងវិញបាន»។
របាយការណ៍នោះ បានលើកយកឧទាហរណ៍មួយចំនួន មកបង្ហាញ ដូចជាករណីរបស់ប្រទេស ស្រីលង្កា ដែលបន្ទាប់ពីមិនមានលទ្ធភាព ក្នុងការសងបំណុលនោះ បានប្រគល់ការគ្រប់គ្រងកំពង់ផែ «Hambantota» ដ៏ធំ (ភាគខាងត្បូង) របស់ប្រទេស ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនចិន ជាអ្នកគ្រប់គ្រង ជាមួយនឹងកិច្ចសន្យាវិនិយោគ ដែលមានរយៈពេល ៩៩ឆ្នាំ។ ករណីរបស់ប្រទេស «Djibouti» (ស្ថិតក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកខាងកើត) ដែលមានបំណុល ជិតស្មើនឹងចំណូល នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) បានយល់ព្រម កាលពីពេលថ្មីៗ នូវការតាំងមូលដ្ឋានយោធាជើងទឹកចិន នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន។ មូលដ្ឋានយោធាជើងទឹកនោះ ជាមូលដ្ឋានយោធាដំបូងបំផុត របស់ប្រទេសចិន នៅឯបរទេស។
សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ បើទោះជាបំណុលរបស់ខ្លួន មិនមានកម្រិត ត្រូវប្រកាសអាសន្ននោះក៏ដោយ តែសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា កំពុងរងឥទ្ធិពលខ្លាំងឡើងៗ ពីសំណាក់ប្រទេសចិន។ ខាងក្រោមនេះ ជាសម្រង់មួយចំនួន (ជាភាសាអង់គ្លេស) ទាក់ទងនឹងប្រទេសកម្ពុជា ចេញពីរបាយការណ៍ «បញ្ជីបំណុលការទូត» ខាងលើ៖
សម្រាប់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនបានចាប់អារម្មណ៍ នឹងរបាយការណ៍ខាងលើទេ។ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី នៃរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គ្រាន់តែបានថ្លែងថា ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងចិន កំពុងទទួលផ្លែផ្កាល្អ ហើយបំណុលកម្ពុជា ខ្ចីពី«មិត្តចិន» ជាបំណុលដែលអាចគ្រប់គ្រងបាន និងមិនមែនជា បំណុល«វ័ណ្ឌក»នោះឡើយ៕
