របបដឹកនាំឯកបក្សក្រុងភ្នំពេញ អាចនឹងធ្វើវិសោធនកម្ម ទៅលើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ប្រទេស ដើម្បី«បើកផ្លូវឲ្យចិន ឈានទៅដាក់មូលដ្ឋាយោធា នៅលើទឹកដីកម្ពុជា»។ នេះ បើតាមការរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំមួយ របស់លោក «Daniel Ray Coats» នាយកមន្ទីរចារកម្មជាតិអាមេរិកាំង ហៅកាត់ថា «CIA» ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍កម្រាស ៤២ទំព័រ ដែលទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ ទទួលបាន នាយកចារកម្មអាមេរិកបានពន្យល់ ពីយុទ្ធសាស្ត្រដ៏អាថ៌កំបាំង របស់មហាយក្សតំបន់ពីរ គឺប្រទេសចិន និងរ៉ុស្ស៊ី ដែលកំពុងពង្រីកឥទ្ធិពល និងបង្កើនយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ផងខ្លួន នៅតាមបណ្ដាប្រទេសជាច្រើន នៅជុំវិញពិភពលោក និងជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍។
ពាក់ព័ន្ធនឹងកម្ពុជា លោក «Daniel Ray Coats» បានទម្លាយឲ្យដឹងថា៖
«ការរអិលខ្លួនរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ចូលទៅរករបបផ្ដាច់ការ ដែលត្រូវបានមើលឃើញ ដោយការនៅរក្សាអំណាច របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងការគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងដោយគណបក្សនេះ នូវអសនៈទាំងអស់នៅក្នុងរដ្ឋសភា កំពុងបើកផ្លូវសម្រាប់ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលអាចផ្ដល់លទ្ធភាព ឲ្យមានវត្តមានយោធាចិន នៅលើទឹកដីកម្ពុជា។»
របាយការណ៍បានបញ្ជាក់ទៀតថា៖
«យើងរំពឹងថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីភាពនៃអង្គការសង្គមស៊ីវិល នឹងបន្តមានភាពផុយស្រួយ នៅក្នុងប្រទេសជាច្រើន នៃតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍មួយនេះ ហើយប្រទេសចិន នឹងបង្កើនការលូកដៃ ចូលក្នុងតំបន់ ដើម្បីពង្រឹងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន កាន់តែខ្លាំងឡើង ទន្ទឹមនឹងការកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិក។»
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ត្រង់មាត្រា ៥៣ មានចែងច្រើនវាក្យខណ្ឌ ក្នុងនោះ៖
«ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់ជានិច្ច នូវនយោបាយអព្យាក្រឹត អចិន្ត្រៃយ៍ និង មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា រួមរស់ដោយសន្តិសហវិជ្ជមាន ជាមួយប្រទេសជិតខាង និង ប្រទេសដទៃទៀតទាំងអស់ នៅលើសកលលោក។»
«ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមិនចងសម្ព័ន្ធយោធា ឬ ចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងយោធាណាមួយ ដែលមិនស្របនឹងអព្យាក្រឹតភាពរបស់ខ្លួនឡើយ។»
«ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាបរទេស នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន ហើយក៏មិនអនុញ្ញាត ឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធារបស់ខ្លួន នៅបរទេសដែរ លើកលែងតែក្នុងក្របខ័ណ្ឌ នៃសំណូមពររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។»
បន្ទាប់ពីបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងធំបំផុត ចេញផុតពីសង្វៀននយោបាយកម្ពុជា ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧រួច គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានឈ្នះការបោះឆ្នោតជាតិ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ទាំងស្រុង និងបានក្ដោបក្ដាប់ យកអសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា ទាំង១២៥ លើ១២៥ ដែលអាចអនុញ្ញាតឲ្យរបបដឹកនាំមួយនេះ អាចធ្វើការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដោយគ្មានការទើសទាល់។ តាមច្បាប់កម្ពុជា ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាចធ្វើទៅបាន ដោយគ្រាន់តែមានសម្លេងគាំទ្រ ត្រឹមតែ២ភាគ៣ នៃចំនួនអសនៈក្នុងរដ្ឋសភាប៉ុណ្ណោះ។
កាលពីអំឡុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ សារព័ត៌មាន «Asia Times» បានដកស្រង់ប្រភពមិនបញ្ចេញឈ្មោះមួយ មកចុះផ្សាយថា កំពង់ផែសំចតទឹកជ្រៅមួយ ដែលវិនិយោគដោយចិន នឹងលេចខ្លួនឡើង នៅមាត់សមុទ្រនៃខេត្តកោះកុង ហើយកំពង់ផែទឹកជ្រៅនេះ នឹងក្លាយជាមូលដ្ឋានយោធា ដែល«បើកផ្លូវឲ្យចិន» សម្រាប់សំចតនាវាចម្បាំង។ អត្ថបទរបស់សារព័ត៌មាននោះ បានអះអាងទៀតថា កម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅចំណុចកណ្ដាល នៃសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មីមួយ រវាងចិន និងអាមេរិក។
ប៉ុន្តែដំណឹងផ្សាយដោយ «Asia Times» ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈក្រសួងការពារជាតិ ប្រកាសច្រានចោល ដោយវាយតម្លៃដំណឹងនោះ ថា«ក្លែងក្លាយ» មានលក្ខណៈលាបពណ៌ ញុះញង់ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កិត្យានុភាពវិស័យយោធា និងអព្យាក្រឹតអចិន្ត្រៃយ៍របស់កម្ពុជា។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការពារជាតិ បានអះអាងទៀតថា កម្ពុជាជារដ្ឋឯករាជ្យ អព្យាក្រឹតអចិន្ត្រៃយ៍ មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៥៣ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ក្រសួងអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងថែរក្សាសុខសន្តិភាព ទប់ស្កាត់ការប៉ុនប៉ងទាំងឡាយ ដែលអូសទាញប្រទេស ឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងសង្គ្រាមជាថ្មី។
លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានគណបក្សកាន់អំណាចផង និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផងនោះ ធ្លាប់បានអះអាងក្នុងពិធីមួយនៅខេត្តកោះកុង កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់លោកនឹងមិនធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទៅលើមាត្រាទាក់ទងនឹងការហាមប្រាម ការតាំងទីរបស់មូលដ្ឋានទ័ពបរទេស ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាដាច់ខាត៕
