ប្រធានអង្គការមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ដេវិតសុន (Alejandro G.Davidson) បានអះអាងថា កោះកុងក្រៅ ដែលជាកោះដ៏ធំមួយ ត្រូវបានរបបលោក ហ៊ុន សែន លក់តាម«បែបលួចលាក់» ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនមួយ របស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលអ្នកផងផ្ដល់រហស្សនាម ជា«ស្ដេចកោះកុង»។
អមនឹងរូបភាពជាច្រើន ដែលបង្ហោះនៅលើបណ្ដាញសង្កម ក្នុងនោះមានសេចក្ដីសម្រេចមួយផង របស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ លោក អាឡិច បានសរសេរថា លោក ហ៊ុន សែន បាន«សម្រេចបែបលួចលាក់» អនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុន កោះកុង អេស អ៊ី ហ្ស៊េត (Koh Kong S E Z Co.Ltd) របស់ឧកញ្ញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ អភិវឌ្ឍន៍កោះកុងក្រៅ ដែលជាកោះធំជាងគេ និងស្រស់ស្អាតជាងគេ របស់កម្ពុជា នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩។
សេចក្ដីសម្រេច របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០ បានបង្កើតគណៈកម្មការត្រួតពិនិត្យ ការអភិវឌ្ឍន៍ នៅកោះកុងក្រៅ ខេត្តកោះកុង ដែលមានលោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន ជាប្រធាន និងលោក សុខ ចិន្តាសោភា រដ្ឋមន្រ្តីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្រ្តី និងជាអគ្គលេខាធិការ ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ជាអនុប្រធាន ព្រមទាំងសមាជិកចំនួន៨រូបផ្សេងទៀត។
បើតាមសេចក្ដីសម្រេចនោះ គណៈកម្មការខាងលើ មានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យ លើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កោះកុងក្រៅទាំងមូល របស់ក្រុមហ៊ុនកោះកុង អេស អ៉ី ហ្សិត ខូអិលធីឌី ដែលរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ជូន ឲ្យអភិវឌ្ឍន៍ តាម ស.ជ.ណ ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ របស់ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី។
ក្នុងឯកសារចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម របស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានបង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនកោះកុង អេស អ៉ី ហ្សិត ខូអិលធីឌី នេះ មានលោក លី យ៉ុងផាត់ ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងមានទីស្នាក់ការដំបូង នៅក្នុងសង្កាត់ទួលស្វាយព្រៃ១ ខណ្ឌចំការមន រាជធានីភ្នំពេញ។
តាមរយៈកិច្ចសម្ភាសមួយ ជាមួយទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ នៅមុននេះបន្តិច លោក អាឡិច បានសម្ដែងការភ្ញាក់ផ្អើល ដោយសារតែការប្រគល់កោះ ដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជាមួយនេះ ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនរបស់លោក លី យ៉ុងផាត់ មិនដែលត្រូវបានប្រកាស ឲ្យដឹងជាសាធារណៈ ពីមុនមកទេ ក្រៅតែពីការលេចឮ នូវពាក្យចចាមអារាម មួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ។
ក្រៅពីនេះ ស្ថាបនិកអង្គការមាតាធម្មជាតិ បានអះអាងថា បើទោះជាមានការប្រគល់ ឲ្យក្រុមហ៊ុនខាងលើ ធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍នោះក៏ដោយ តែគេមិនឃើញមានការអភិវឌ្ឍន៍ ឬការផ្លាស់ប្ដូរអ្វី ជាដុំកំភួន នៅលើកោះកុងក្រៅនោះឡើយ ដោយលោក បានយោងតាមការសង្កេតផ្ទាល់ ពីសំណាក់ក្រុមសកម្មជនបរិស្ថាន របស់អង្គការរបស់លោក ដែលបានចុះទៅដល់កោះកុងក្រៅ កាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន។
Covid-19 សង្គ្រោះ«កោះកុងក្រៅ»?
លោក អាឡិច បានរំពឹងថា អាចមានទិដ្ឋភាពពីរយ៉ាង ពីការបង្កើតគណៈកម្មការចម្រុះ របស់លោក ហ៊ុន សែន៖
«ផ្លូវទីមួយ គាត់បញ្ចេញ អាសេចក្ដីប្រកាសមួយនេះ ដើម្បីបំបាក់ទឹកចិត្តយុវជន ប្រាប់យុវជនថា មិនបាច់ទៅជិះកង់ មិនចាំបាច់ទៅធ្វើអីទៀតទេ ព្រោះក្រុមហ៊ុន លីយ៉ុងផាត់ ហ្នឹងទទួលសិទ្ធិវិនិយោគហើយ។ អាហ្នឹង ផ្លូវអស់សង្ឃឹម យើងគិតពីផ្លូវអាក្រក់ [របស់លោក ហ៊ុន សែន] ជាមុនសិន។»
«ផ្លូវមួយទៀត គឺគម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុន លី យ៉ុងផាត់ ត្រូវបានបរាជ័យ ដោយសារអាកូវិដ-១៩ ដោយសារមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច មិនមានការត្រូវរ៉ូវគ្នា ជាមួយនឹងអ្នកវិនិយោគ មកពីចិន។ ឧស្សាហ៍កើតឡើងណាស់ នៅខ្មែរ មានកើតឡើងច្រើនណាស់ គេប្រកាសថាអភិវឌ្ឍន៍ វិនិយោគប៉ុន្មានពាន់លានដុល្លារ តែទីបំផុតឃើញស្ងាត់ អត់មានឃើញអីទាំងអស់។ ជួនកាលឃើញដែរ កាប់ឈើ ឬក៏ដេញប្រជាជន អាហ្នឹងឃើញហើយ តែអាការភិវឌ្ឍន៍ជាក់ស្ដែង វាអត់មាន។»
លោកពន្យល់បន្តថា៖
«អញ្ចឹងបើយើងគិត ពីផ្លូវល្អវិញ បើគម្រោងរបស់ លី យ៉ុងផាត់ របស់គ្នាគាត់ហ្នឹង អត់បានជោគជ័យ កំពុងតែគាំង ហើយ ហ៊ុន សែន ឃើញពីម្សិលម្ងៃ ចាប់កង់យុវជន មិនឲ្យជិះទៅភ្នំពេញ វាផ្ទុះ។ កាលណាវាផ្ទុះ ប្រជាជនខ្មែរដឹងឮ អញ្ចឹងគេរិះគន់ណាស់ ហេតុអ្វីក៏ចាប់យុវជន? អញ្ចឹងគាត់ ប្រតិកម្មបែបបង្កើតរឿងល្ខោនមួយ ហៅថាគណៈកម្មការពិសេស ទៅមើលកោះកុងក្រៅ (…) ហើយទីបញ្ចប់ អាទិត្យក្រោយ ឬពីរអាទិត្យទៀត ប្រកាសលប់ចោលគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ របស់ លី យ៉ុងផាត់។»
បទសម្ភាសជាមួយលោក អាឡិច នឹងត្រូវផ្សាយជូនទាំងស្រុង នៅពេលក្រោយ។
មិនអាចស្វែងរកប្រតិកម្ម ពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុន កោះកុង អេស អ៉ី ហ្សិត ខូអិលធីឌី ក្នុងយប់ថ្ងៃទី៥ ចូលមកថ្ងៃទី៦ ខែមិថុនានេះ បាននៅឡើយ។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនាម្សិលម្ងៃ ក្រុមអាជ្ញាធរខេត្តកោះកុង បានចាប់កង់ របស់ក្រុមយុវជន ដែលមានបំណង ចង់ធ្វើដំណើរ ពីខេត្តមួយនេះ មកកាន់រាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីដាក់ញត្តិ ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើការអភិរក្សកោះកុងក្រៅ ទុកជាតំបន់ធម្មជាតិ។ នៅក្នុងការទាមទារ កង់របស់ពួកគេត្រឡប់មកវិញ ក្រុមយុវជនទាំងនោះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរខេត្តឃាត់ខ្លួន ជាច្រើនម៉ោង ដើម្បីធ្វើការសាកសួរ និងបង្ខំឲ្យចុះកិច្ចសន្យា។
សម្រាប់លោក អាឡិច បានចំអកឲ្យក្រុមអាជ្ញាធរទាំងនោះថា នៅខណៈលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសថា កោះកុងក្រៅ ត្រូវបានប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុន របស់លោក លី យ៉ុងផាត់ ធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍នោះ នៅឯខេត្តកោះកុងឯណោះ ក្រុមអាជ្ញាធរបែរជានិយាយ ពាក្យដដែលៗថា «កោះកុងក្រៅ មិនមានអ្វីត្រូវសង្គ្រោះទេ»៕
