បន្ទាប់ពីបានចាកចេញ ពីព្រះបរមរាជវាំង យ៉ាងប្រថុចញ៉ុច ឆ្ពោះកាន់ព្រំដែន កម្ពុជាថៃ ក្នុងដើមខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ សម្ដេច ព្រះនរោត្ដម សីហនុ ត្រូវបានរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ យាងឲ្យត្រឡប់មករាជធានីភ្នំពេញវិញ មុននឹងចាត់ឲ្យទ្រង់ បំពេញបេសកកម្មការទូតដ៏សំខាន់មួយ គឺស្វែងរកការថ្កោលទោស ការចូលឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា ពីសំណាក់កងទ័ពវៀតណាម នៅក្នុងវេទិកាអង្គការសហប្រជាជាតិ។
គឺនៅទីនោះហើយ ដែលទ្រង់បានធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយ បដិសេធរបបថ្មីរបស់លោក ហេង សំរិន ដែលកើតក្រោយថ្ងៃ៧មករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយទ្រង់បានមានបន្ទូល ហៅរបបនេះ ថាជារបបអាយ៉ង ញាក់ខ្សែដោយវៀតណាម។ ព្រះអង្គថែមទាំងបានទាមទារទៅសហគមន៍អន្តរជាតិ កុំទទួលស្គាល់ និងត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្ម លើរបបដឹកនាំមួយនេះ ដែលមានឈ្មោះថា សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។
នេះ បើតាមការឯកសារឯករាជ្យជាច្រើន ដែលទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ បានចូលទៅពិគ្រោះ ជាពិសេសសៀវភៅ«ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្ដម សីហនុ អ្នកទោសរបស់ខ្មែរក្រហម» ដែលចងក្រងរៀបរៀង ដោយអ្នកស្រី «Simonne Lacouture» និងសៀវភៅ«សីហនុ ព្រះមហាក្សត្រដែលមិនចេះសូន្យ» ដែលចងក្រងរៀបរៀង ដោយលោក«Jean-Marie Cambacérès» ជាដើម។ ឯកសារជាសំណេរទាំងនោះ ត្រូវបូកបញ្ជូលសក្ខីកម្មជារូបភាពវីដេអូ ដែលត្រូវបានរក្សាទុកដោយវិទ្យាស្ថានឯកសារបារាំង«INA»ថែមទៀត។
សៀវភៅ «ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្ដម សីហនុ អ្នកទោសរបស់ខ្មែរក្រហម» បានសរសេរថា នៅមុនពេលសម្រេចទទួលបេសកកម្ម ពីសំណាក់របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានឃុំព្រះកាយព្រះអង្គ នៅក្នុងរាជដំណាក់ ឯរាជធានីភ្នំពេញនោះ ព្រះអង្គទ្រង់បានព្រះតម្រិះ ទៅលើបញ្ហាពីរ ដែលសុទ្ធសឹងជាជម្រើសដ៏ពិបាក៖
(១) ទទួលយកបេសកកម្មនេះ គឺស្មើនឹងឃុបឃិត ជាមួយក្រុមខ្មែរក្រហម ដែលមានបាតដៃប្រឡាក់ឈាម និងជាអ្នកបង្កទុក្ខទោស ដល់ព្រះអង្គផ្ទាល់ ក៏ដូចជាព្រះញាតិវង្សដទៃទៀត។ ជម្រើសនេះ ច្បាស់ណាស់ថា ព្រះអង្គអាចនឹងរងការរិះគន់ ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
(២) បដិសេធបេសកកម្មខាងលើ គឺស្មើនឹងទទួលយក ឬទុកឲ្យកងទ័ពវៀតណាម ឈ្លានពានប្រទេសរបស់ទ្រង់ ដោយបើកចំហរ។ រីឯជម្រើសនេះ នឹងធ្វើឲ្យទ្រង់ ស្ថិតក្នុងការរិះគន់ ពីសំណាក់ប្រជារាស្ត្រកម្ពុជា របស់ព្រះអង្គ ហើយប្រវត្តិសាស្ត្រ នឹងចារព្រះបរមនាមទ្រង់ ទៅក្នុងបញ្ជីព្រះនាមនៃក្សត្រដទៃទៀត ដែលបានធ្វើឲ្យកម្ពុជាលិចលង់។
ប៉ុន្តែនៅទីបំផុត សម្ដេច ព្រះនរោត្ដម សីហនុ បានជ្រើសរើសយកជម្រើសទីមួយ ដោយសារទ្រង់ឈ្វេងយល់ថា អាយុជីវិតជាតិមានលក្ខណៈសំខាន់ ជាងអ្វីទាំងអស់ ដែលតម្រូវឲ្យកូនខ្មែរគ្រប់និន្នាការ ត្រូវរួមគ្នាជាធ្លុងមួយ។
សង្គ្រាមការទូតរបស់ នរោត្ដម សីហនុ
នៅថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ព្រះអង្គបានចាកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ឆ្ពោះទៅកាន់រដ្ឋធានី ប៉េកាំង ប្រទេសចិន មុននឹងបន្តព្រះរាជដំណើរ ទៅកាន់ក្រុង ញ៉ូយក សហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីចូលរួមការប្រជុំជាបន្ទាន់មួយ របស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ដែលត្រូវបានប្ដឹងកោះ ដោយតំណាងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ប្រចាំនៅទីនោះ។
ប៉ុន្តែថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩នេះ គឺជាថ្ងៃកំណត់ ដ៏សំខាន់មួយទៀត សម្រាប់ជីវិតរបស់ទ្រង់ ដោយហេតុថា វាជាថ្ងៃដែលព្រះអង្គត្រូវឃ្លាតពីមាតុភូមិ សម្រាប់រយៈពេលជាងមួយទសវត្សន៍ (រហូតចុងឆ្នាំ១៩៩១ ទើបព្រះអង្គបានយាងចូល រាជធានីភ្នំពេញវិញ)។
ការចាកចេញរបស់ទ្រង់ ធ្វើឡើងតែមួយថ្ងៃ មុនការវាយចូល មកដល់រាជធានីភ្នំពេញ ពីសំណាក់កងទ័ពវៀតណាម ដែលមានកម្លាំង គាំទ្រដោយរថពាសដែក ជាច្រើនគ្រឿង។ នៅពេលនោះ រាជធានីភ្នំពេញមានសភាពទទេរស្អាត ស្ងាត់ជ្រងុំ គ្មានអ្នកការពារ ខណៈក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមបានចាកចេញ ទៅផុតអស់។ នៅបួនថ្ងៃក្រោយមក របបដឹកនាំថ្មីមួយ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយលោក ហេង សំរិន ត្រូវបានចាត់តាំង ឲ្យក្លាយជាប្រធានរដ្ឋ។
របបដឹកនាំថ្មីនេះ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ភ្លាមៗ ដោយសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយម សហភាពសូវៀត ដែលជាមហាអំណាចដ៏សម្បើមមួយ នៃប្លុកកុម្មុយនីស្ដិ៍។ ប្រទេសសឹងតែទាំងអស់ នៅទ្វីបអ៊ឺរ៉ុបខាងកើត ដែលស្ថិតក្នុងប្លុកកុម្មុយនីស្ដ៍ដូចគ្នា ក៏បានបន្ទរតាមក្រោយសហភាពសូវៀតដែរ លើកលែងតែប្រទេសរ៉ូម៉ានីមួយចេញ ដែលបែរជាថ្កោលទោស ការចូលឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា ពីសំណាក់ប្រទេសវៀតណាម។
ប្រសិនជាទ្រង់មិនបានធ្វើសង្គ្រាម ប្រឆាំងការឈ្លានពានរបស់វៀតណាមនៅក្នុងស្រុក ប៉ុន្តែសម្ដេច ព្រះនរោត្ដម សីហនុ បានធ្វើសង្គ្រាមការទូត យ៉ាងខ្លាំងក្លា និងស្វិតស្វាញ ចាប់តាំងពីពេលដែលព្រះអង្គ បានទៅដល់រដ្ឋធានី ប៉េកាំង ភ្លាម។ នៅទីនោះ ព្រះអង្គបានធ្វើសន្និសីទកាសែត ដ៏យូរបំផុតមួយ ដែលដំបូងឡើយ គ្រោងធ្វើតែពីរម៉ោងប៉ុណ្ណោះ តែមែនទែនទៅ សន្និសីទកាសែត បានប្រើពេលរហូតដល់៦ម៉ោង។
មានឯកសារជាច្រើន រួមនឹងបទយកការណ៍ របស់ទូរទស្សន៍បារាំងផង (ឯកសារ INA) បានអះអាងថា សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ បានទៅដល់ក្រុង ញ៉ូយក នៅថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយពីអាគារធំនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រះអង្គបានធ្វើសន្និសីទកាសែត ជារៀងរាល់ថ្ងៃ រហូតដល់ថ្ងៃទី១១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ថ្ងៃដែលអង្គប្រជុំ នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខបានចាប់ផ្ដើមឡើង។
នៅក្នុងរាជបន្ទូលមួយ របស់ទ្រង់ ថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាន គេឮសូរព្រះអង្គអះអាងថា ទ្រង់មិនស្គាល់ថា លោក ហេង សំរិន ជានរណាផងទេ។ ព្រះអង្គមានបន្ទូលច្បាស់ៗថា៖
«គឺប្រទេសវៀតណាម ជាអ្នកតែងតាំងលោករដ្ឋមន្ត្រី [ហេង] សំរិន។ គឺប្រទេសវៀតណាមខ្លួនឯង ជាអ្នកតែងតាំង សំរិន។ ខ្ញុំមិនទាំងដឹងថា តើ សំរិន នេះនរណាទេ។ ហើយគឺប្រទេសវៀតណាម ជាអ្នកត្រួសត្រាយនយោបាយ ក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស នៃរបបរបស់ សំរិន។ គឺ វៀតណាម ជាអ្នកសរសេរបទបញ្ជារ បើសូម្បីការតែងតាំង សំរិន នេះឡើង ក៏វៀតណាមជាអ្នកសរសេរឲ្យដែរ។»
សម្រាប់ការស្វែងរកការឈឺឆ្អាល ពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសពីបស្ចឹមលោក នៅចំពោះការឈ្លានពាន ចូលប្រទេសកម្ពុជា ពីសំណាក់កងទ័ពវៀតណាម សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ មានបន្ទូលបន្ត ទៅកាន់ក្រុមអ្នកកាសែតថា៖
«ជំនួយពីលោកអ្នក ដែលយើងចង់បាន មានដូចតទៅ។ ជាដំបូងនេះ [សូមបញ្ជាក់ថា] វាមិនមែនជាជំនួយសេដ្ឋកិច្ច ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ ជំនួយជាសម្ភារៈ ឬជាយោធាទេ ព្រោះជំនួយទាំងអស់នេះ យើងមានរួចអស់ហើយ តាមរយៈជំនួយដ៏ធំធេង ពីសំណាក់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។»
«តែជំនួយដែលយើងចង់បាន ពីលោកអ្នក ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ពីប្រទេសបារាំង ពីបណ្ដាប្រទេសជាមិត្តផ្សេងទៀត ដែលចង់បានសេរីភាព ឯករាជ្យភាព យុត្តិធម៌ ចង់បានសន្តិភាព គឺការគាំទ្រជាទឹកចិត្ត ជាគោលនយោបាយនិងការទូត ដើម្បីដាក់សម្ពាធឲ្យបានខ្លាំងបំផុត ទៅលើប្រទេសវៀតណាម រហូតដល់វៀតណាមត្រូវបង្ខំចិត្ត ចេញពីប្រទេសកម្ពុជាឲ្យបានឆាប់បំផុត ដូចដែលយើងចង់បាន។»
សង្គ្រាមការទូត បានផ្ទុះឡើងខ្លាំងក្លាណាស់ នៅក្នុងក្របខណ្ឌ នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ អង្គការសហប្រជាជាតិ ជាពិសេសរវាង សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយម សហភាពសូវៀត និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត ចិន។ នៅពេលនោះ នរណាក៏ដឹងដែរថា មហាអំណាចកុម្មុយនីស្ដ៍ទាំងពីរ ដែលមើលមុខគ្នាមិនចំ បានយកកម្ពុជា ធ្វើជាកូនសត្វឈ្លូសមួយ សម្រាប់ឲ្យខ្លាទាំងពីរ ដណ្ដើមគ្នាស៊ីសាច់។
នៅក្នុងអង្គប្រជុំ មានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ មកពី១៥ប្រទេស៖ ១.បង់ក្លាដេស (Bangladesh) ២.ចិន (China) ៣.ឆេកូស្លូវ៉ាគី (Czechoslavakia) ៤.បារាំង (France) ៥.ហ្គាបុង (Gabon) ៦.ចាម៉ាអ៊ិក (Jamaica) ៧.គុយវ៉េត (Kuwait) ៨.នីជេរីយ៉ា (Nigeria) ៩.នរវ៉ែ (Norway) ១០.ពរទុយហ្គាល់ (Portugal) ១១.សហភាពសូវៀត (Union of Soviet Socialist Republics) ១៣.ចក្រភពអង់គ្លេស (United Kingdom of Britain and Northen Ireland) ១៤.សហរដ្ឋអាមេរិក (United States of America) និង១៥.ហ្សំប៊ី (Zambia)។
ជម្លោះរវាង សូវៀត និងចិន
សហភាពសូវៀត បានស្នើឲ្យលើកថ្ងៃប្រជុំ ដោយមិនចាំបាច់ខ្វល់ ឬស្ដាប់នូវព្រះបន្ទូល របស់សម្ដេចព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ដែលតំណាងឲ្យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងពេលនេះទេ។ សម្រាប់មហាអំណាច សូវៀត ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខត្រូវរង់ចាំតំណាង របស់របបដឹកនាំថ្មី ធ្វើដំណើរមកដល់ក្រុង ញូយក ជាមុនសិន មុននឹងបន្តកិច្ចប្រជុំ ឬឈានទៅអនុម័ត នូវដំណោះស្រាយណាមួយនោះ។
ប៉ុន្តែសំណើររបស់សហភាពសូវៀត ត្រូវប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ដ៍ទាត់ចោល ដោយលើកយកហេតុផលមកសំអាងថា អាជ្ញាធរនៃរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា គ្រាន់តែជាអាជ្ញាធរ«ខ្មោច» ដែលសូម្បីតែការទាក់ទង ពីក្រុង ញ៉ូយក ទៅកាន់រាជធានី ភ្នំពេញ ក៏មិនអាចធ្វើបាន ឬគ្មានការឆ្លើយតបដែរ។ បន្ថែមពីលើនេះ ប្រទេសចិនបានគ្រោងដាក់សំណើរ ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ឲ្យមានដំណោះស្រាយមួយ ដើម្បីថ្កោលទោសប្រទេសវៀតណាម ជុំវិញទង្វើរបស់ប្រទេសនេះ ក្នុងការឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជា។
ទីបំផុត ការបោះឆ្នោត នៅក្នុងក្របខណ្ឌក្រុមប្រឹក្សា បានបង្ហាញលទ្ធផលថា មានតែសហភាពសូវៀត និងប្រទេសឆេកូស្លូវ៉ាគី ពីរប្រទេសប៉ុណ្ណោះ ដែលយល់ព្រម ឲ្យមានការលើកថ្ងៃប្រជុំ ខណៈប្រទេស១៣ផ្សេងទៀត បានទទួលស្គាល់តំណាងស្របច្បាប់ នៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ គឺសម្ដេច ព្រះនរោត្ដម សីហនុ និងសម្រេចឲ្យព្រះអង្គ ធ្វើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ នៅក្នុងអង្គប្រជុំ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះ មានខ្លឹមសារជាអាទិ៍ថា៖
«យើងសូមអញ្ជើញគ្រប់ភ្នាក់ងារ ស្ថាប័នជំនាញទាំងអស់ នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ និងស្ថាប័នអន្តរជាតិដទៃទៀត ដែលមានទំនាក់ទំនង ជាមួយអង្គការនេះ ក៏ដូចជាគ្រប់រដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងពិភពលោកទាំងមូល ឲ្យបញ្ឈប់និងបដិសេធ គ្រប់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ សេដ្ឋកិច្ច យោធា សម្ភារៈ។ល។ ទៅដល់សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម និងក្រុមអាយ៉ងរបស់ខ្លួន។ វិធានការនេះ នឹងដាក់សម្ពាធទៅដល់ប្រទេសវៀតណាម ឲ្យបញ្ចប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ប្រទេសកម្ពុជា។»
បេសកកម្មរបស់ព្រះអង្គ ពិតជាទទួលបានផ្លែផ្កា នៅទីបំផុត។ នៅថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ បានសម្រេចទទួលស្គាល់ ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្របច្បាប់តែមួយគត់ ហើយបានអនុម័តដំណោះស្រាយមួយ ទាមទារឲ្យដកកងទ័ពបរទេសទាំងអស់ និងជាបន្ទាន់ ចេញពីទឹកដីកម្ពុជា៕
