សៀវភៅ “គុកនយោបាយ” ដែលនិពន្ធដោយ លោក ប៊ុណ្ណចន្ទ ម៉ុល បានពិពណ៌នាយ៉ាងលម្អិត អំពីស្ថានភាពនយោបាយស្រុកខ្មែរ នាសម័យអាណានិគមបារាំង។ តែនៅទំព័រដំបូង នៃសៀវភៅនេះ លោក ប៊ុណ្ណចន្ទ ម៉ុល បែរជាសរសេរអារម្ភកថា និយាយអំពីបញ្ហាសង្គមជាតិ ជាពិសេសពីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះមុខ ទល់នឹងសាសន៍ យួន-សៀម និងសារសំខាន់ជាច្រើន ដែលលោកចង់ផ្តល់ឱ្យកូនខ្មែរ មិនថាសម័យនោះ ឬសម័យក្រោយៗ ត្រូវតែមានស្មារតី ស្រលាញ់ជាតិមាតុភូមិរបស់ខ្លួន។ ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ សូមដងស្រង់យកខ្លឹមសារសំខាន់ នៃអារម្ភកថារបស់លោក ក្នុងសៀវភៅ«គុកនយោបាយ» ដែលចេញផ្សាយដំបូង ក្នុងឆ្នាំ១៩៧១នោះ មកជម្រាបប្រិយមិត្តបន្ត ដូចខាងក្រោម៖ ហេតុដែលយើងរំឭកឡើងវិញ នូវអតីតកាលរបស់យើង ...

«Cambodia’s One-Eyed StrongMan» ឬ«បុរស​ខ្លាំង​ភ្នែក​ទោល​កម្ពុជា» ជាចំណងជើង នៃអត្ថបទមួយ ដែលពណ៌នា​យ៉ាងច្រើន ពីលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីបីទសវត្សន៍ជាង របស់កម្ពុជា និងដែលចេញផ្សាយ ដោយសារព័ត៌មានដ៏ធំមួយ របស់ប្រទេស​ហ្វីលីពីន ឈ្មោះ «The Philippine Daily Inquirer»។ ម្ចាស់អត្ថបទ ដែលគេស្គាល់ថា ជាអតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ហ្វីលីពីនម្នាក់ បានសរសេររំលឹកឡើងវិញ ពីប្រវត្តិរបស់«បុរស​ខ្លាំង​ភ្នែក​ទោល​កម្ពុជា» រួមនឹងព្រឹត្តិការណ៍មួយចំនួន នៅក្នុងនយោបាយកម្ពុជា។ «នៅថ្ងៃនេះ លោក ហ៊ុន សែន គ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជា​បានទាំងស្រុង។ លោកត្រូវបានគេជឿថា បានធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា មានការរីកចម្រើន ...

អត្ថបទខាងក្រោមនេះ មានចំណងជើង «អាថ៌កំបាំង​ពីក្រោយ​”ការ​អស់​សុពល​​ភាព”​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស» ត្រូវបានផ្ញើរមកទស្សនាវដ្ដី ដោយ​ស្មេរ​ដាក់​ឈ្មោះ «សក្កដា ប្រយុទ្ធ»។ ដោយចាត់ទុកថា វាជាការជជែកវែកញែកមួយ ក្នុងក្របខណ្ឌសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ទស្សនាវដ្ដី​​​​សូម​​យក​​​​អត្ថបទ​នេះ មកចុះ​ផ្សាយ​​ទាំង​ស្រុង (*) ដូចតទៅ។ បន្ទាប់ពីគេចផុត ពីរបបកាប់សម្លាប់រាស្ត្រខ្លួនឯងមក ពលរដ្ឋខ្មែរក៏មិនបានសុខសាន្តត្រានដែរ គឺនៅអត់ឃ្លាន ភិតភ័យនឹងសន្តិសុខ និងសង្គ្រាមជានិច្ចរហូតដល់មានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ បញ្ចប់ជម្លោះរវាងខ្មែរនឹងខ្មែរ ដែលមានបរទេសជាបង្អែក ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នៅមានភាពចម្រោងចម្រាស់យ៉ាងខ្លាំង ដោយម្ខាងយល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនេះ នៅមានសុពលភាពនៅឡើយ ចំពោះប្រទេសកម្ពុជា រីឯខាងរដ្ឋាភិបាលយល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងខាងលើ បានរលត់បាត់ទៅហើយ ឬ«ការ​អស់​សុពល​​ភាព» ពីកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះ។ តាមពិត ខ្លឹមសារនៅក្នុងអត្ថបទ ...

ផ្នត់គំនិតដែលមិនពេញចិត្តស្អប់ខ្ពើម ចំពោះនយោបាយ មិនមែនកើតមាន តែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទេ ពោលគឺកើតមាន នៅលើពិភពលោកមួយភាគធំ ជាពិសេស គឺនៅបណ្តាប្រទេសដែលក្រីក្រ និងពលរដ្ឋមិនសូវមានចំណេះដឹងខ្ពស់។ ពួកគេបានចាត់ទុកការងារនយោបាយថា ជាការងារខ្មៅកខ្វក់ និងកាចសហាវជាទីបំផុត ហើយអ្នកដែលអាចធ្វើនយោបាយបាន លុះត្រាតែអ្នកនោះ ពូកែខាងបោកប្រាស់ ភូតកុហក ជាដើម។ ការណ៍នេះ បានធ្វើឲ្យគេចោទជាសំណួរថា តើនយោបាយជា រឿង​​ខ្មៅកខ្វក់ មានកំហុសមែនឬទេ បើពលរដ្ឋស្អប់យ៉ាងនេះនោះ? ពាក្យថា នយោបាយ គឺជាការងារខ្មៅកខ្វក់ ការងារស្មោកគ្រោគនោះ បានលេចលឺឡើងតាំងពីសម័យយូរលង់ណាស់មកហើយ នៅលើសកលលោកនេះ មិនមែនទើបតែលឺនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននោះទេ។ សម្រាប់បរិបទប្រទេសកម្ពុជា ដែលគេមើលឃើញថា ជាប្រទេសដែលកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ហើយធនធានមនុស្សនៅមានកម្រិតនោះ ផ្នត់គំនិតពលរដ្ឋមួយចំនួនធំ ...