ទស្សនៈប្រិយមិត្ត

លិខិតប្រិយមិត្ត៖ «ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ខណៈនិន្នាការ​ផ្ដាច់ការនិយម​កើនឡើង»

ក្នុងខែធ្នូនេះ​ នៅពេលដែលអង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ប្រារព្ធ«ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស» ពិភពលោក​ទាំងមូល​​កំពុងតែពើបប្រទះ នូវបញ្ហាប្រឈមនានា ចំពោះមុខ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធមនុស្ស។

របបផ្តាច់ការនានា កំពុងតែបន្តគាបសង្កត់សង្កិន ពួកអ្នកប្រឆាំង ឬអ្នកដែលតវ៉ា​ទាមទារសិទ្ធិស៊ីវិល ជាមូលដ្ឋាន។ បណ្តារដ្ឋដែលប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ ក៏កំពុង​ដោះស្រាយនូវរលក លទ្ធិស្តាំនិយមជ្រុលហួស និងប្រជាភិថុតនិយម។ ពួក​អ្នកធ្វើការ​​ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស កំពុងរងនូវការរឹតត្បិត ការគំរាមកំហែងផ្សេងៗ ពីរដ្ឋអំណាច ដែលការណ៍នេះ បង្ខំអោយគេដាក់កំហិត​ខ្លួនឯងដើម្បីបន្តប្រតិបត្តិការ នៅក្នុង​ស្ថានភាព​ដ៏តឹងតែងនេះ។

ស្ថាប័នអន្តរជាតិខ្លួនឯងផ្ទាល់ ក៏មិនខុសគ្នាប៉ុន្មានដែរ ដោយសារតែបណ្តារដ្ឋ​មិនសូវ​ឲ្យសារសំខាន់ និងពួករដ្ឋបុរសធំៗ ចាប់យកលទ្ធិជាតិនិយមជាគោល ដោយរាប់តាំងពី​សហរដ្ឋអាមេរិកឡើងទៅ។ សហរដ្ឋអាមេរិកដែលគេស្គាល់ថា ជាជើងឯក​ក្នុងការគាំពារ​គោលការណ៍​សេរីនិយម ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ក៏កំពុងដោះស្រាយ វិបត្តិ​ក្នុងស្រុក​ផ្ទាល់រាប់មិនអស់ ចាក់ស្រេះប្រទាក់ក្រលា។

សហភាពអឺរ៉ុប​ដែលបែកបាក់គ្នា​ដោយអន្លើ ចាប់តាំងពីមានបញ្ហាជនភៀសខ្លួន ពីមជ្ឍឹមបូព៌ា និងការចាកចេញរបស់ចក្រភពអង់គ្លេស ពីប្លុក ហាក់បីដូចជា​កំពុងទប់ជំហរខ្លួន ប្រឆាំងតទល់នឹងរលកប្រជាភិថុតនិយម ស្តាំនិយម ក៏ដូចជា​ការងើបឡើងវិញ នូវភាពប្រទូស្តរបស់ប្រទេសរុស្សី​របស់លោកពូទីន។

នៅផ្នែកអាស៊ីខាងកើត អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប្រទេសចិនដ៏ប្រកបដោយមហិច្ឆតា កំពុង​វាតឥទ្ធិពល​របស់ខ្លួន ដើម្បីក្លាយជាមហាអំណាចតំបន់ និងឈានទៅធ្វើជាមហាអំណាច​ពីភពលោក (លោកស៊ី ជីនពីង សំលឹងមើលឆ្នាំ២០៥០ ដើម្បីវ៉ាអាមេរិក ក្លាយជា​ហាអំណាច​លេខ១​លើលោក)។ ផែនការផ្លូវសូត្រសតវត្សទី២១ បាននឹងកំពុងបន្តទាក់ទាញ បណ្តារដ្ឋ​តូចៗ​​ទាំងអាស៊ី និងអាហ្វ្រិច អោយចូលទៅក្នុងអ្វី ដែលគេហៅថា នយោបាយការទូត​បំណុល។ ការណ៍នេះ ក៏នឹងមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅ ដោយរលូននោះដែរ ព្រោះមហាអំណាច​ខាងលិច មិនបណ្តោយឲ្យចិនអនុវត្តផែនការរបស់ខ្លួន ដោយស្រួលនោះទេ ហើយចំណែក​ប្រទេស​តូចតាច​ជិតខាង ដែលមិនចូលចិត្តចិន ក៏កំពុងតែស្វះស្វែង រកបង្អែកអាមេរិក ដើម្បី​ទប់ទល់​នឹង​ឥទ្ធិពលចិន។

នៅក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ វិស័យសិទ្ធិមនុស្ស​កំពុងមាន​ភាពស្រពេចស្រពិល ចំពោះ​មុខ​អនាគត របស់មនុស្សជាតិខាងមុខ។ ដរាបណាប្រជាជាតិទាំងឡាយ នៅកំពុង​ដោះស្រាយ​​វិបត្តិផ្ទៃក្នុងនានារបស់ខ្លួន រដ្ឋទាំងនោះនឹងទុក​បណ្តោយ​ឲ្យវិស័យមួយនេះ រអិលថយ​ក្រោយ។ ហើយថ្ងៃណាមួយ សន្ទុះកំលាំងមហាជន ដែលឆ្អែតឆ្អន់​នឹង​ការគាបសង្កត់​នឹង​ក្រោកឡើង ដូចដែលប្រវត្តិសាស្រ្ត តែងតែកើតឡើងរហូតមក។ អ្នកដឹកនាំ​ដែលមាន​ទស្សនវិស័យវែងឆ្ងាយ មានគំនិតជ្រាលជ្រៅល្អិតល្អន់ មាន​មនសិការជាតិនិយម​ច្បាស់លាស់ មិនអាចមើលរំលង សិទ្ធិស៊ីវិលរបស់​ប្រជាជនបានឡើយ ។

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ សូមថ្លែងនូវការកោតសរសើរ នូវវីរភាព របស់បណ្តាអ្នកធ្វើការ ផ្នែកគាំពារសិទ្ធិមនុស្ស​ទាំងអស់ នៅទូទាំងពិភពលោក ដែលកំពុងរងនូវសម្ពាធដ៏លំបាក ដូចវេលាបច្ចុប្បន្ននេះ៕

——
សុភី, ៣ ធ្នូ ២០២០

អត្ថបទ«ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ខណៈនិន្នាការផ្ដាច់ការនិយមកើនឡើង»ខាងលើ ត្រូវបានផ្ញើរ​មក​ទស្សនាវដ្ដី និងត្រូវបាន​ចុះផ្សាយ ក្នុងក្របខណ្ឌសេរីភាព​​នៃការបញ្ចេញមតិ។ ទស្សនាវដ្ដី​បានធ្វើការកែសម្រួល នូវ​ឃ្លាឃ្លោង​មួយចំនួន និងកំហុសអក្ខរាវិរុទ្ធខ្លះៗ ប៉ុន្តែអត្ថន័យដើម​​របស់​អត្ថបទ និងអ្វី​ដែលស្មេរ​ចង់​អះអាង មិនត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទេ។

ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ ទស្សនាវដ្ដីសូមធ្វើការលើកទឹកចិត្ត ដល់មិត្តអ្នកអានទាំងអស់ ដែល​មានបំណងចង់ផ្ញើរជា​អត្ថបទ​​ស្រាវជ្រាវ ប្រលោមលោក ល្បែង​កំសាន្ដ ល្បងប្រាជ្ញា ឬមតិ​យោបល់ទាក់ទងនឹងអ្វីក៏ដោយ ដែលបម្រើ​ដល់​ប្រយោជន៍​សង្គម ឬប្រយោជន៍​សហគមន៍ មកទស្សនាវដ្ដី។ សូមសរសេរ​អត្ថបទ ឬឯកសារទាំងនោះ ដោយ​ប្រើពុម្ពអក្សរខ្មែរ​យូនីកូដ (Khmer Unicode) ដាក់លើ Microsoft Word file ហើយផ្ញើរ​មកទស្សនាវដ្ដី​តាម​រយៈ​ ខ្សែភ្ជាប់នេះ (ចុចពីលើ) ឬតាម​មែល​ contact@monoroom.info

ការិយាល័យនិពន្ធរបស់ទស្សនាវដ្ដី នឹងទទួលអត្ថបទ ឬឯកសារទាំងនោះ ដោយក្ដី​សោមនស្ស​រីករាយ និង​ធ្វើការ​​ពិនិត្យ​ចុះ​ផ្សាយជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេស​ទស្សនាវដ្ដី នឹង​គោរព​ក្ដីប្រាថ្នារបស់ប្រិយមិត្ត ដែលមិន​ចង់​​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ

មនោរម្យ.អាំងហ្វូ

ការិយាល័យនិពន្ធ យកព័ត៌មាន និងកិច្ចការអង្កេត-ស្រាវជ្រាវ នៃទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ។