កម្ពុជា

អ្នកច្បាប់ និយាយពី​ច្បាប់​សារព័ត៌មាន ក្រោយពី​បិទ​ស្ថាប័ន​ព័ត៌មាន​បន្តបន្ទាប់

«បើខុសបន្តិច បិទ! ខុសបន្តិច បិទ! វានឹងគ្មាននរណា​ហ៊ានសរសេរ ហ៊ានបើកកាសែត​នោះទេ» ជាលើកឡើងរបស់ អ្នកច្បាប់ និងជាមេធាវីចាស់វស្សា លោក សុក សំអឿន តាម​រយៈ​សំណេរ «សួរ-ឆ្លើយ» តាមទម្រង់ «សិស្ស-គ្រូ» ដែលលោកបង្ហោះ នៅលើបណ្ដាញសង្គម។

លោកមេធាវី មិនបានលើកយកករណី នៃការបិទកាសែត ឬស្ថាប័នសារព័ត៌មានណាមួយ នៅក្នុងការធ្វើអត្ថាធិប្បាយ របស់លោកនោះទេ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ការចាប់ខ្លួនអ្នកកាសែត និងការបិទស្ថាប័នសារព័ត៌មាន រួមនឹងការរាំងខ្ទប់គេហទំព័រ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានធ្វើជាហូរហែ។

ស្ថាប័នសារព័ត៌មាន ចុងក្រោយមួយទៀត ដែលទើបត្រូវបានបង្ខំ ឲ្យបិទទ្វាដែរនោះ គឺវិទ្យុ​«រិទ្ធិសែន»​ដ៏ល្បីឈ្មោះ នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខណៈប្រធានវិទ្យុមួយនេះ គឺលោក សុខ ឧត្តម ត្រូវបាន​អាជ្ញាធរខេត្តចាប់ខ្លួន និងបញ្ជូនឡើងទៅតុលាការ។

ការលប់ចោលអាជ្ញាប័ណ្ណ របស់វិទ្យុខាងលើ ពីសំណាក់ក្រសួងព័ត៌មាន ដែលចុះហត្ថលេខា ដោយ​លោក​រដ្ឋមន្ត្រី ខៀវ កាញារីទ្ធ បានធ្វើឡើង ក្រោមការចោទប្រកាន់ថា វិទ្យុមួយនេះ បានផ្សាយ​បំផ្លើស ប្រើពាក្យអសុរស និងញុះញង់ឲ្យពលរដ្ឋ ទៅកាន់កាប់ដីរដ្ឋ។

សម្រាប់លោកមេធាវី សុក សំអឿន ដែលជាគ្រូបង្រៀន«អ្នកច្បាប់» មួយរូបផង បានលើក​ឡើងថា ទង្វើថ្មីៗ ទៅលើស្ថាប័នសារព័ត៌មាន ជាបន្តបន្ទាប់នេះ បានបង្កឲ្យមានមន្ទិល អំពីសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងការអនុវត្តច្បាប់ នៅកម្ពុជា រាប់ទាំង​ច្បាប់របប​សារព័ត៌មាន និងច្បាប់ក្រមព្រហ្មទណ្ឌនោះផង។

ខាងក្រោមនេះ ជាការដកស្រង់ទាំងស្រុង នៃការពន្យល់បែប«សួរ-ឆ្លើយ» របស់លោក៖ 

សិស្ស៖ តើហេតុអ្វីបានជាកាសែត ដែលផ្សាយពត៌មាន ដែលមិនត្រឹមត្រូវ ច្បាប់​សារពត៌មាន​តម្រូវ ត្រឹមឲ្យកាសែតផ្សាយបញ្ជាក់ជាថ្មី? ម៉េចក៏មិនដាក់ទណ្ឌកម្ម ដោយបិទ​[ស្ថាប័ននោះ] ​តែម្តងទៅ?

គ្រូ៖ បើខុសបន្តិច បិទ ! ខុសបនិ្តច បិទ ! វានឹងគ្មាននរណាហ៊ានសសេរ ហ៊ានបើក​កាសែត​នោះទេ។ ម៉្លោះហើយ ច្បាប់របបសារពត៌មាន មិនធ្វើដូច្នោះទេ គឺបើផ្សាយពត៌មានអ្វីមួយ ដែលមិនពិតជាអញ្ចឹងទេនោះ ច្បាប់អនុញ្ញាត ឲ្យសារពត៌មាននោះ ផ្សាយលាងវិញ ប្រសិន​បើរកឃើញថា ពត៌មាននោះ មិនទាន់ពិត១០០ភាគរយ ឬជាការយល់ច្រឡំ។ ការធ្វើបែប​នេះ ទើបសេរីភាពសារពត៌មាន វាអាចមានពិត។

សិស្ស៖ ចុះប្រសិនបើប្រទេសមួយ ឃើញតែបិទកាសែត បិទសារពត៌មាន តើហ្នឹង មកពីអ្វី?

គ្រូ៖ អាចមានករណីដូចតទៅ៖

១. ប្រសិនបើការបិទ វាត្រឹមត្រូវ គឺមានន័យថា ប្រទេសនោះខ្វះអ្នកចេះដឹង ខ្វះអ្នកមាន​សមត្ថភាព និងមានវិជ្ជាជីវៈសារពត៌មានពិត ដែលនាំឲ្យការផ្សាយរបស់ខ្លួន វាខុសច្បាប់ ដែលនាំឲ្យរដ្ឋាភិបាល មិនអាចអនុគ្រោះបាន។

២. អាចមកពីច្បាប់ប្រទេសនោះតឹងពេក តែបើតឹងពេក សេរីភាពសារពត៌មាន​នឹង​ចុះថយ ហើយបើសេរីភាពសារពត៌មានចុះថយ ស្ថាប័នសាធារណៈ អាចនឹងកាន់តែមាន​បញ្ហាក៏មាន។

៣. អាចជាសញ្ញាបង្ហាញថា សេរីភាពសារពត៌មានប្រទេសនោះចុះខ្សោយ ហើយបើ​សេរីភាព​សារពត៌មាន​ចុះខ្សោយ ស្ថាប័នសាធារណៈអាចនឹងមិនសូវមាន តម្លាភាព អំពើពុករលួយ​នឹងងាយ​កើនឡើង ហើយនឹងបាត់ឧិកាសចូលរួម ពីសាធារណជន។

សិស្ស៖ អញ្ចឹងច្បាប់​របបសារពត៌មាន​យើង ដូចជាល្អគ្រប់គ្រាន់​ហើយមែនឬទេ លោកគ្រូ?

ក. កេសរ កូល

អ្នកសារព័ត៌មាន និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវ នៃទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ។ អ្នកនាង កេសរ កូល មានជំនាញខាងព័ត៌មានក្នុងស្រុក និងព័ត៌មានក្នុងតំបន់អាស៊ី ប៉ាស៊ីភិក។