ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ប្រទេសកម្ពុជាហាក់ដូចជាបានស្គាល់នូវ ភាពកម្រើកឡើងវិញ នូវការទាមទារពីសំណាក់​កម្មករនិយោជិក ដើម្បីសុំឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិរបស់ពួកគេ និងកែលម្អលក្ខខ័ណ្ឌការងារ ជាពិសេសនៅក្នុងសហគ្រាស​មួយ ដែលបានផ្គត់ផ្គង់ផលិតផលរបស់ខ្លួន ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនយីហោសម្លៀកបំពាក់កីឡាដ៏ល្បីរបស់ពិភពលោកមួយនោះ។

ព្រឹត្តិការណ៍ប្រឈមមុខគ្នា រវាងកងកម្លាំងនគរបាល និងក្រុមកម្មករ នៅថ្ងៃទី០៣ខែមិថុនា នៅរោងចក្រសាប៊្រីណា ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ (រូបថត REUTERS/Samrang-Pring)

ហេតុការណ៍ដែលកើតចុងក្រោយបង្អស់ បានផ្ទុះឡើងនៅចុងខែឧសភា នៅក្នុងរោងចក្រកាត់ដេរមួយ ក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលធ្វើការឲ្យម៉ាកសម្លៀបំពាក់កីឡារបស់អាមេរិក មានឈ្មោះថា ណៃគ៍។ កម្មករអ្នកធ្វើការនៅទីនោះ បានទាមទារឲ្យ​មានការតម្លើងប្រាក់ខែ និងកែលម្អនូវលក្ខខ័ណ្ឌការងារមួយចំនួន របស់ពួកគេ។ តែការទាមទារនោះ បានកើតមាននូវការ​ប៉ះទង្គិចដោយហឹង្សា ជាមួយកងកម្លាំងរបស់អាជ្ញាធរ។

ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ បានកើតឡើង តែប៉ុន្មាសប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ ពីការស្លាប់កម្មករជាង ១១០០នាក់ នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍​បាក់​ស្រុតរលំនៃអាគាររោងចក្រដ៏ធំមួយ នៅប្រទេសបង់ក្លាដេស ដែលជាប្រទេសនាំមុខមួយទៀត ខាងការនាំចេញនៃវិស័យ​កាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ នៅទ្វីបអាស៊ី។

មិនត្រឹមតែយីហោ ណៃគ៍ប៉ុណ្ណោះទេ ដែលមានបញ្ហាបែបនេះ នៅប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែយីហោធំៗផ្សេងទៀត ដូចយ៉ាង H&M, Wal-Mart Stores, Gap ឬ Puma ជាដើម ក៏ធ្លាប់ជួបដូចគ្នា នូវចលនាទាមទាររបស់កម្មករនយោជិកដូច្នេះដែរ។ ប្រទេស​កម្ពុជា ដែលមានកម្មករធ្វើការក្នុងវិស័យនេះ មិនតិចជាង ៣០០ពាន់នាក់នោះ ត្រូវបានចាត់ទុកជា​«ប្រទេសគំរូ»​មួយ នៃ​ការផលិតសម្លៀកបំពាក់ដែលមានតម្លៃថោក ដោយសារតែអង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ បានសម្លឹងមើលលក្ខខ័ណ្ឌ​ការងារ​នៅក្នុងប្រទេសនេះ តាមរយៈកម្មវិធីប្រលងប្រណាំងមួយ ហៅថា«រោងចក្រដែលប្រសើរជាងគេនៅកម្ពុជា (Better Factories Cambodia - BFC)»

តែសម្រាប់ក្រុមសកម្មជនសហជីប និងសកម្មជនធ្វើការផ្នែកសង្គម បានគិតថា កម្មវិធីដែលកើតតាំងជាង​១០ឆ្នាំមក​ហើយ​នេះ មិនអាចបិតបាំងពីភាពរយីករយាកនៃការគោរពសិទ្ធិ របស់កម្មករនយោជិកនោះបានឡើយ។ ពួកគេបាននិយាយថា កម្មវិធី BFC មិនមានអំណាចដើម្បីឲ្យរោងចក្រទាំងនោះ គោរពអនុសាសន៍របសកម្មវិធីបានទេ ហើយបានបញ្ជាក់ថា ម្ចាស់​រោងចក្រទាំងនោះ តែងតែលើកឡើងពីការគាបសង្កត់របស់ ក្រុមហ៊ុនទទួលទិញផលិតផល ដែលចង់បានតែតម្លៃ​ថោក​រហូតនោះ។

អង្គការអន្តរជាតិមួយ ដែលឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស នៅក្នុងវិស័យការងារ មានឈ្មោះជាភាសាអង់គ្លេសថា International Human Rights Clinic de la Stanford Law School បានរាយការណ៍ថា ការរំលោភសិទ្ធិសេរីភាព​ក្នុងការបង្កើតឲ្យ​មាន​សហជីប ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញជាញឹកញាប់ និងមានការបង្ខំឲ្យធ្វើការបន្ថែមម៉ោង ហួសពេលកំណត់ដោយច្បាប់។

កម្មវិធី BFC របស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ក៏បានលើកមកនិយាយ នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួនមួយដែរថា មានភាព​រយីករយាកខ្លាំងទាក់ទងនឹងលក្ខខ័ណ្ឌការងារ ដូចយ៉ាង «ការបង្កាប្រឆាំងនឹងអគ្គិភ័យ»នោះជាដើម។

ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មួយផ្សេងទៀត បានបង្ហាញពីភាពផុយស្រួយនៃលក្ខខ័ណ្ឌការងារ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចនៅក្នុងបញ្ហា​បាក់ធ្លាក់ពិដានមួយ នៅក្នុងរោងចក្រជប៉ុន អាសីក (Asics) កាលពីខែ​ឧសភា ដែលបណ្ដាល់ឲ្យមនុស្សពីរនាក់ស្លាប់។ រីឯការដួលសន្លប់ជាច្រើនលើក នៃកម្មកររាប់ពាន់នាក់ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុង​ក្រោយនេះទៀតសោធ ក៏រឹតតែបានបង្ហាញ​ពី​កង្វះ​លក្ខខ័ណ្ឌការងារយ៉ាងខ្លាំងដែរ ទាក់ទងនឹងចំណីអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ពេល-​វេលាធ្វើការយូពេក និងទីកន្លែងធ្វើការ​គ្មាន​ខ្យល់អាកាសគ្រប់គ្រាន់នោះជាដើម។

សកម្មជនការពារសិទ្ធិកម្មករមួយរូប បានថ្លែងឡើងថា «យីហោធំៗទាំងនោះ មិនអាចលាក់ខ្លួន នៅពីក្រោយអង្គការ​ពលកម្មអន្តរជាតិរហូតអញ្ចឹងទេ។ បើក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញ មិនមានវិធានការខ្លះ ប្រឆាំងរោងចក្រដែលផ្គត់ផ្គង់ផលិតផល​ឲ្យខ្លួន​នោះទេ រោងចក្រទាំងនោះ នឹងមិនអើពើរវល់ពីលក្ខខ័ណ្ឌការងារអ្វីឡើយ ព្រោះពួកគេរាល់គ្នានៅទីនេះ គ្មាន​បំណងអ្វី ក្រៅតែពីរកលុយឲ្យ​បានច្រើន តាមតែអាចធ្វើបាននោះឡើយ៕»

-----------------------------------------------------------------
ដោយ សេក មនោរកុមារ - ប៉ារីស​ ថ្ងៃទី០៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ