រកឃើញសត្វថ្មី ១២៦ប្រភេទ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ជុំវិញតំបន់មេគង្គ
សត្វប្រជៀវ ប៊េហ្សេប៊ុដ ពស់មានភ្នែក ដូចកែវពេជ្រចរណៃ ត្រីខ្វាក់រស់នៅក្រោមដី សត្វកង្កែបចេះច្រៀង ... ទាំងនេះជាប្រភេទសត្វ ដែលគេទើបនឹងរកឃើញថ្មីៗទៀត នៅជុំវិញតំបន់ តាមបណ្ដោយដងទន្លេមេគង្គ។
ប្រភេទសត្វពស់ ដែលគេទើបនឹងរកឃើញនៅវៀតណាមខាងត្បូង និងនៅកម្ពុជា។ រូបថត WWF។
ដូចជារៀងរាល់ឆ្នាំ អង្គការមូលនិធិពិភពលោក សម្រាប់ធម្មជាតិ (World Wide Fund for Nature ឬ WWF) បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួននៅឆ្នាំនេះ ស្ដីពីប្រភេទសត្វដែលទើបនឹងរកឃើញថ្មី នៅជុំវិញតំបន់ តាមដងទន្លេមេគង្គ។ ជាគម្រោងទី៥ ដែលមានឈ្មោះថា «សត្វពិភពចម្លែក» បានបង្ហាញពី ១២៦ប្រភេទផ្សេងទៀត រកឃើញនៅឆ្នាំ២០១១កន្លងទៅ។ អង្គការនេះ ក៏បានរកឃើញកន្លងមករួចមកហើយ នូវសត្វថ្មីៗចំនួន ១៦៣ប្រភេទ នៅឆ្នាំ២០០៨ - ១៤៥ប្រភេទ នៅឆ្នាំ២០០៩ - ២០៨ប្រភេទ នៅឆ្នាំ២០១០ និងច្រើនជាង ១ ០០០ប្រភេទ រវាងពីឆ្នាំ១៩៩៧ និង២០០៧។
សត្វប្រជៀវ ប៊េហ្សេប៊ុដ (Belzébuth) ដែលមានច្រមុះរាងដូចបំពង់ ត្រូវបានគេរកឃើញ ថាវាកំពុងរស់ នៅក្នុងព្រៃឈើត្រូពិកនៃប្រទេសវៀតណាមសព្វថ្ងៃ។ ដូចសត្វប្រជៀវចំនួន២ប្រភេទទៀតដែរ សត្វប្រជៀវដ៏កម្រក្នុងពិភពលោកទាំងនេះ កំពុងប្រឈមនឹងកង្វះជម្រក ដោយសារការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ មានធ្វើកាន់តែខ្លាំងទៅៗ។
ក្នុងរយះពេលតេ ៤ទស្សវត្តន៍ចុងក្រោយនេះប៉ុណ្ណោះ ផ្ទៃដីព្រៃឈើចំនួន៣០% នៅតំបន់តាមបណ្ដោយទន្លេមេគង្គ បានបាត់បង់។ លោកនិក កូស (Nick Cox) នាយកផ្នែកកម្មវិធីប្រភេទសត្វ របស់អង្គការនេះប្រចាំតំបន់ទន្លេមេគង្គ បានលើកឡើងថា «តួលេខនៃប្រភេទសត្វព្រៃ ដែលទើបនឹងត្រូវបានរកឃើញថ្មីៗនេះ បង្ហាញាថាតំបន់តាមបណ្ដោយទន្លេមេគង្គ ជាតំបន់មួយនៅក្នុងពិភពលោក មានប្រភេទធម្មជាតិយ៉ាងសម្បូរបែប ជាពិសេសប្រភេពជីវសាស្ត្រចំរុះ។ ប៉ុន្តែសត្វទាំងនេះជាច្រើនប្រភេទ កំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពយ៉ាងពិបាក ក្នុងការរស់រានមានជីវិត ដោយហេតុថា ទីជម្រករបស់ពួកគេកំពុងតែបាត់បង់។»
ជង្រុកជីវសាស្ត្រចម្រុះ យ៉ាងធំជាងគេមួយនៃពិភពលោក បន្ទាប់ពីអាម៉ាហ្សូន
ប្រភេទថ្មីមួយ នៃត្រីអណ្ដែង ដែលមានសមត្ថភាព នឹងឆ្មុលនៅលើដី ត្រូវបានគេតាមដានរកឃើញ នៅតាមជ្រលងដងអូទាំងឡាយ នៃកោះត្រល់។ ប្រភេទត្រីមួយទៀត ដែលមានបណ្ដោយដល់ទៅ២ម៉ែត្រ ត្រូវបានគេរកឃើញនៅផ្នែកខាងត្បូងនៃប្រទេសថៃ។ គេថែមទាំងបានសម្គាល់ឃើញដូចគ្នាផងដែរ ពីត្រីពណ៌ផ្កាឈូកមួយទៀត មានស្នូក រស់នៅក្រោមដី ខ្វាក់មើលអ្វីមិនឃើញ រស់នៅតាមបំណែកក្រហែងនៃជ្រលង ស៊ែ បាងហ្វៃ (Xe Bangfai) ស្ថិតនៅតាមបណ្ដោយទន្លេមេគង្គ ចម្ងាយ៧គីឡូម៉ែត្រ ផ្នែកកណ្ដាលនៃប្រទេសឡាវ។
អង្គការពិភពលោកនេះ ក៏បាននិយាយផងដែរថា នៅក្នុងទន្លេមេគង្គ មានត្រីប្រមាណជា ៨៥០ប្រភេទរស់នៅ ហើយសព្វថ្ងៃ កំពុងរងនូវការនេសាទ ខ្លាំងជាងគេបំផុត នៅក្នុងពិភពលោក។ បំណងរបស់ប្រទេសឡាវ ក្នុងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ស្សាយ៉ាបូរី (Xayaburi) នៅលើទន្លេមេគង្គ បានបន្ថែមការគំរាមយ៉ាងដំណំថែមទៀត ទៅលើជីវសាស្ត្រចម្រុះដ៏អស្ចារ្យ ប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៏នេះ និងក៏ដូចជាទៅលើ ជីវភាពបណ្ដាជនជាង៦០លាននាក់ ដែលរស់នៅភ្ជាប់វាសនានឹងទន្លេ។ លោកនិក កូស បញ្ជាក់បន្ថែមថា «ទន្លេមេគង្គ ជាជម្រុកជីវសាស្ត្រចម្រុះ យ៉ាងធំជាងគេមួយនៃពិភពលោក បន្ទាប់ពីតំបន់តាមបណ្ដោយទន្លេអាម៉ាហ្សូន (Amazone នៅប្រទេសប្រេស៊ីល)។ ទំនប់វារីអគ្គិសនី ស្សាយ៉ាបូរី នឹងតម្លើងឡើង នូវទំនប់រារាំង សម្រាប់ត្រីជាច្រើនប្រភេទ ឆ្លងកាត់ ក៏ដូចជានឹងបន្ថែមកាន់តែខ្លាំង នូវការបាត់បង់ប្រភេទសត្វទាំងឡាយ ដែលគេបានស្គាល់រួចហើយ និងមិនទាន់បានស្គាល់ផ្សេងទៀត។»
កង្កែបបីប្រភេទថ្មីទៀត ត្រូវបានគេទើបនឹងរកឃើញ នៅក្នុងព្រៃផ្នែកខាងជើងនៃប្រទេសវៀតណាម។ កង្កែបទាំងនេះ បញ្ចេញសម្លេងដូចទៅនឹងសំនៀងរបស់សត្វស្លាប ជៀសជាងសម្លេងរបស់កង្កែបធម្មតា។ ប្រភេទមួយទៀត មានភ្នែកសរខ្មៅ។ នៅផ្នែកខាងត្បួងនៃប្រទេសវៀតណាមដដែល និងនៅតាមតំបន់ខ្ពស់ៗនៃប្រទេសកម្ពុជា អ្នកស្រាវជ្រាវក៏បានប្រទះឃើញ ប្រភេទសត្វល្មូន ប្រមាណជា២១ប្រភេទ ដែលក្នុងនោះមានពស់មួយប្រភេទ មានភ្នែកដូចកែវពេជ្រចរណៃ។ លោកនិក កូស បន្តថា «ការប្រមាញ់សម្លាប់យកស្បែក និងយកមកធ្វើអាជីវកម្មដោយខុសច្បាប់ ក៏ជាការគម្រាមយ៉ាងខ្លាំងសម្បើមដែរ សម្រាប់ប្រភេទសត្វដ៏កម្រថ្មីៗ ទាំងនេះ»៕
-------------------------------------------------
ដោយ ៖ កេសរកូល - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ