ផ្ទាំងគំនូរបូរេប្រវត្តិ ជាង២០០ ត្រូវបានគេរកឃើញ នៅតាមជញ្ជាំងនានាក្នុងប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ផ្ទាំងគំនូរភាគច្រើន ដែលមើលមិន​ឃើញនឹងភ្នែកផ្ទាល់ទាំងនោះ ត្រូវបានតាំងបង្ហាញជារូបថត ដែលឆ្លងកាត់បច្ចេកទេសកៃឆ្នៃ ទើប​អាច​ធ្វើឲ្យអ្នក​ទស្សនា អាចយល់ និងឃើញពីរូបភាពផ្សេងៗ ប្លែកៗ គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល។

រូបគំនូរមួយ ដែលនិយាយពីវង់ភ្លេងពិណពាដ្យខ្មែរ។ (រូបថត Noel Hidalgo Tan)

គំនូរនៅអង្គរ - ភាពសម្បើមអស្ចារ្យ របស់មហាប្រាសាទអង្គរវត្ត របស់ខ្មែរ នៅក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃខេត្តសៀមរាប នៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ បើគេគ្រាន់តែទៅទស្សនាតួប្រាសាទតែមួយនោះ។ មកដល់នៅថ្ងៃនេះ ប្រាសាទបូរាណ ដែលបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភ័ណ្ឌពិភពលោក របស់អង្គការយូនេស្កូ នៅតែបង្ហាញភាព​អាថ៌កំបាំង​របស់វា យ៉ាងពិសេសបន្ថែមទៀត។

ដោយសារបច្ចេកវិទ្យាថតរូប និងកម្មវិធីកែឆ្នៃរូបថតដ៏ទំនើប ផ្ទាំងគំនូរបូរេប្រវត្តិចំនួនជាង២០០ ដែលភាគច្រើនមើល​មិន​ឃើញនឹងភ្នែកទទេរនោះ ត្រូវបានគេរកឃើញ។ ជាមួយនឹងបច្ចេកទេសទាំងនេះ បានធ្វើឲ្យគេមើលយល់ពីផ្ទាំង​គំនួរ​ជាច្រើន នៅនឹងជញ្ជាំងប្រាសាទដ៏ធំ ដែលក្នុងនោះបានបង្ហាញពីរូបភាពសត្វ នាវាឬទូក អាគារ អាទិទេព និងរូប​តួអង្គ​នៃទេវៈកថាខ្មែរ។

អ្នកជំនាញបានបញ្ជាក់ថា ផ្ទាំងគំនូរដែលទើបនឹងរកឃើញទាំងនេះ ជាតឹកតាងបង្ហាញឲ្យដឹង ពីគម្រោងចង់ជួសជុល​ប្រាសាទនេះឡើងវិញ នៅសតវត្សន៍ទី១៦ បន្ទាប់ពីប្រាសាទត្រូវបានបោះបង់ចោល ច្រើនសតវត្សន៍កន្លងមក។

ដំបូងឡើយ គឺស្នាមម្ទេសក្រហមជាច្រើន ដិតដាមនៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ គួរឲ្យប្លែកចម្លែកនោះហើយ ដែលបាន​ទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ របស់លោក ណូអែល ហ៊ីដាហ្គូ តាន់ (Noel Hidalgo Tan) អ្នកស្រាវជ្រាវមួយរូប ជំនាញ​ខាងសិល្បៈបូរេប្រវត្តិ មកពីសកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី នៅរដ្ឋធានីកង់បេរ៉ា។ នៅឆ្នាំ២០១០ បន្ទាប់ពីលោកបាន​មកធ្វើការ​ស្រាវជ្រាវពីប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅក្នុងប្រាសាទអង្គរវត្តនេះមក លោកបានសម្រេចចិត្តថតរូប ពីស្នាមម្ទេស​ក្រហមៗទាំងអស់ នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ ដើម្បីលោកអាចយកមកធ្វើការកែឆ្នៃនៅពេលក្រោយ។

លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមិនបានដឹងថា រូបភាពទាំងនេះមានលក្ខណៈលំអិតអញ្ចឹងនោះទេ ហើយវាធ្វើឲ្យខ្ញុំ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ខ្លាំងណាស់»។ គ្រាន់តែកែឆ្នៃបន្តិច រូបគំនូរដើមទាំងនោះ បានពន្លិចរូបរាង និងបង្ហាញនូវរូបភាពបូរេប្រវត្តិជាច្រើន ដូចជាដំរី តោ ប្រាសាទ មនុស្សជិះនៅលើសេះ និងរូបភាពតំណាងឲ្យទេវៈ ដូចជាហនុមានជាដើម។

ត្រូវប្រើកម្មវិធីកំព្យូទ័រ ដើម្បីមើលឃើញ

ដើម្បីមើលឃើញពីគំនូរ ដែលមានអាយុកាលច្រើនសតវត្សន៍មកហើយនេះបាន លោក តាន់ បានប្រើកម្មវិធីមួយ​ក្នុង​កំព្យូទ័រ ដើម្បីលើកកម្រិតគុណភាពរបស់រូបភាព ជាពិសេសរូបភាពដែលមានលក្ខណៈបូរាណៗ បែបនេះ។ កម្មវិធី​នោះ មានលទ្ធភាពអាចធ្វើឲ្យស្លាកស្នាមទាំងឡាយ ដែលគេមើលមិនឃើញនឹងភ្នែកផ្ទាល់ ឲ្យចេញរូបរាងច្បាស់ឡើង និងបែងចែកឲ្យកាន់តែឃើញខ្លាំង រវាងពណ៌ទាំងឡាយ ដែលគេបានប្រើក្នុងពេលគូរ។

បើទោះជាគេដឹងថា ប្រាសាទអង្គរវត្ត ត្រូវបានចាប់ផ្ដើមសាងសង់ នៅដើមសតវត្សន៍ទី១២ ដោយព្រះមហាក្សត្រ​សូរ្យវរ្ម័នទី២ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្នុ និងរយៈពេលក្រោយៗទៀតក៏ដោយ តែគេមិនអាចដឹងបាន ពីពេលវេលានៃ​ផ្ទាំងគំនូរ ដ៏អាថ៌កំបាំងទាំងនេះនៅឡើយ។ លោក តាន់ បានគិតថា រូបភាពទាំងនេះ អាចត្រូវបានគូរដោយ​វិចិត្រករ​ខ្មែរ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទអង្គចន្ទ នៅពេលដែលប្រាសាទត្រូវបានជួលជុល រវាងពីឆ្នាំ១៥២៨ ដល់ឆ្នាំ១៥៦៦។

ក្បាច់ចម្លាក់ជាច្រើន ដែលនៅមិនទាន់ឆ្លាក់រួច នៅលើប្រាង្គនានា នៃប្រាសាទអង្គរវត្ត ត្រូវបានគេបង្ហើយ នៅក្នុង​សតវត្សន៍ទី១៦ ហើយបានធ្វើឲ្យប្រាសាទអង្គរវត្ត ក្លាយទៅជាទីអាស្រ័យរបស់អ្នកតាំងធម៌ នៃព្រះពុទ្ធសាសនា​ទៅ​វិញ។ អ្វីដែលគួរជាទីសង្ឃឹមជាងនេះនោះ ផ្ទាំងគំនូរដែលរកឃើញថ្មី នឹងអាចជួយឲ្យអ្នកស្រាវជ្រាវ និងបូរាណវិទូ អាចដឹងកាន់តែច្បាស់ថែមទៀត ពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា៕

រូបថត និង វីដេអូ ស្ដីពីផ្ទាំងគំនូរទាំងនេះ៖