តែប៉ុន្មានសប្ដាហ៍មុននេះប៉ុណ្ណោះ ដែលលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានថ្លែងព្រមានចាត់វិធានការ លើ​មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ជាពិសេសនៅក្នុងសារព្រមានចុងក្រោយ ថានឹងដាក់ពាក្យ​បណ្ដឹងប្ដឹង​លោក សម រង្ស៊ី ទៅតុលាការឲ្យបានមុនចូលឆ្នាំ។ តែមកដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសានេះទៅហើយ ចំណាត់ការនោះ ដូចជាស្ងាត់ដូច«ចោរ»លួចសេះ។

លោក ហ៊ុន សែន ក្រោយពេលបោះឆ្នោតរួច នៅមណ្ឌលមួយនាក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ដាល កាលពីថ្ងៃ​ទី២៨​ខែ​កក្កដា។ (រូបថត Reuters)

វិភាគនយោបាយ - ទាំងលោក ហ៊ុន សែន ទាំងលោក សម រង្ស៊ី ទំនងជា​បានរីករាយ​សើចសប្បាយទទួល​អំណរ​ឆ្នាំថ្មី យ៉ាង​ក្អាកក្អាយ ជាពិសេសបន្ទាប់ពីអ្នកនយោបាយទាំងពីរ បានហៅទូរស័ព្ទ​រកគ្នា កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមេសា កន្លង​មកនោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ការប្រកាសចាត់វិធានការរបស់លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងពេលកន្លងមក ប្រែក្លាយ​ជា«សាប» បើគេ​មើលទៅលើវិធានការជាហូរហែរ ប្រកាសដោយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក និងរូបលោកដោយផ្ទាល់ ជាច្រើនដងមកនោះ។ ពាក្យសម្ដីនិងបទបញ្ជាដែល«សាប»ទាំងនេះ អាចនឹងធ្វើឲ្យមានមន្ទិល ទាក់ទងនឹង​ប្រសិទ្ធិភាព​នៃកំណែទម្រង់«ស៊ីជម្រៅ» របស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទីប្រាំ ថាតើវាគួឲ្យជឿជាក់ដល់កម្រិតណា?

ព្រមានលើកទីមួយ៖ លោកហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តីបានលើកឡើង ក្នុងពិធីសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់​ទំនប់​វារីអគ្គិសនីស្ទឹង អាតៃនៅខេត្ដពោធិ៍សាត់នាពេលថ្មីៗនេះ ដោយព្រមានជាទូទៅថា លោកបើកឱកាសឲ្យមាន​ការ​បញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការបង្កសង្គ្រាមស៊ីវិលទេ។ លោកថា៖ «បញ្ចេញមតិអ្វីបញ្ចេញទៅ តែកុំនាំគ្នា​បង្កើតសង្គ្រាម ព្រោះសង្គ្រាមនេះបើកើតហើយមិនងាយរំលត់ទេ»។តើនរណាទៅ ជាអ្នកបង្កើតសង្គ្រាម បើអ្នក​មាន​អាវុធ អាចធ្វើការបាញ់បោះបាន សុទ្ធតែនៅក្រោមបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះ?

ព្រមានលើកទីពីរ៖ នៅក្នុងពិធីចែកសញ្ញាប័ត្រដល់ និស្សិតថ្នាក់ បរិញ្ញាបត្ររង បរិញ្ញាបត្រ និងបរិញ្ញាបត្រជាន់ខ្ពស់ នៃវិទ្យាស្ថានវ៉ាន់ដា នៅថ្ងៃទី៧ ខែមេសា នាមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ លោក ហ៊ុន សែន នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានព្រមានជាថ្មីទៀតដោយសម្ដីខ្លាំងៗ ចំៗ ទៅលោក សម រង្ស៊ី មេបក្សប្រឆាំងថា លោកនឹងឲ្យមេធាវី​រដ្ឋាភិបាលសិក្សាធ្វើពាក្យប្តឹងលោក សម រង្ស៊ី ទៅកាន់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ឲ្យបាន«មុនចូលឆ្នាំខ្មែរ»។ លោកថា ល្មមលោក សម រង្ស៊ី គួរបញ្ឈប់ប្រើសារព្រមានធ្វើបាតុកម្ម សម្រាប់ថ្ងៃអនាគតទៅ ហើយមេគណបក្ស​ប្រឆាំង ត្រូវបញ្ឈប់ការពឹងពាក់«ទូតបរទេស»នៅក្នុងបញ្ហាអាសន្នអ្វីមួយនោះ។

ករណីប្តឹងលោក សម រង្ស៊ី ឡើងតុលាការនេះ ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន ភ្ជាប់រឿងដឹកនាំធ្វើ«បាតុកម្ម» បង្កហិង្សា​នាពេលកន្លងមក ទៅនឹងការបំពានទៅលើសេចក្តីសំរេច របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ​២០០៣​ដែរ ដែលលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក និយាយថា«ត្រូវតែ»មានទោសនោះ។ ពិសេសរឿង​មេបក្សប្រឆាំងដឹកនាំធ្វើមហាបាតុកម្មសារជាថ្មី នាថ្ងៃទី២ ខែឧសភាខាងមុខ ដែលមានអ្នកចូលរួម ២លាននាក់នោះ ត្រូវបានលោកនិយាយទៀតថា៖ «ហ្អែងធ្វើបាតុកម្ម មិនបាតុកម្មដូចគ្នាវើយ! អាមួយគាំទ្រ អាមួយប្រឆាំងដាក់គ្នាទៅ។ (...) អារឿងសរសេរសំបុត្រ សរសេរអីទៅព្រះករុណា និងប្រមាថព្រះមហាក្សត្រស្អីៗ ហើយអ្នកច្បាប់ចេញ​មក​និយាយ ខ្ញុំអបអរ ខ្ញុំទទួល។ ក៏ប៉ុន្តែទោសអ្នកឯង រឿងប្រមាថព្រះមហាក្សត្រអត់ទាន់មានច្បាប់ណាចែងថា មាន​ទោសប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែទោសអ្នកឯងកុំភ្លេចឲ្យសោះ ប្រឆាំងនឹងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ គឺមានទោស។»។

តែមកដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ វេលាម៉ោង១១ព្រឹកនេះ ការថ្លែងបញ្ជាក់ពីការដាក់ពាក្យបណ្ដឹង ឲ្យបាន​«មុន»ចូលឆ្នាំ ដូចជាគ្មានស្រមោលអ្វីបន្ដិចណាសោះ។ នេះបើរាប់ទាំងការព្រមានលើកមុនៗផង ដូចជាថា នឹង​ទម្លាយ​​ឯកសារ​ខ្សែអាត់​សំឡេង​ក្នុង​តុ​ចរចារ​ថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា នោះ ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​ឯងដឹងថា លោក សម រង្ស៊ី និយាយ​យ៉ាងដូចម្ដេច ខាងក្នុងនិងខាងក្រៅ។ មកដល់ពេលនេះ តើឯកសារ​ខ្សែអាត់​សំឡេង​ក្នុង​តុ​ចរចារនោះ នៅឯណា?

សម្តីច្រើន តែមិនបានមួយ«ជ្រក់» ឬត្រូវនិយាយពីសមត្ថភាព...

នៅពេលថ្លែងសារជាសាធារណៈ ទាក់ទងនឹងសំនុំរឿងរសើបៗជាច្រើន ឬនិយាយពីគោលនយោបាយ របស់​រដ្ឋាភិបាលអាណ្ណត្តិទីប្រាំនេះផង លោក ហ៊ុន សែន បានចំណាយពេលរាប់ម៉ោង ដើម្បីថ្លែងទៅកាន់ប្រជាជាតិ។ ប៉ុន្តែ​ពាក្យសម្ដី ឬគោលនយោបាយដ៏ហូរហៀរ ដែលត្រូវបានស្រែកហ៊ោកញ្ជៀវបន្ទរយ៉ាងក្លៀវក្លា ដោយក្រុមអ្នកហែហម​ផងទាំងនោះ ប្រៀបបាននឹងស្គប្រហោងក្នុង ដែលមានបរិមាណច្រើន តែមានរសជាតិ«សាប»មិនឆ្ងាញ់ ដូចទៅនឹងអ្វី​ដែលការអភិវឌ្ឍន៍របស់ប្រទេស តម្រូវឲ្យធ្វើនោះទេ។

ក្នុងនោះ មិនពិបាកទៅមើលឯណាច្រើនទេ  គេគ្រាន់តែសម្លឹងមើលការបង្ក្រាបអំពើពុករលួយ យុត្តិធម៌សង្គម គ្រោះ​ថ្នាក់ចរាចរណ៍ ការរំលោភលើដីធ្លី... និងសំនុំរឿងដ៏ក្ដៅមួយចំនួន ដូចយ៉ាងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើនោះជាដើម។ បើគេចាំមិនភ្លេចទេ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានអះអាងថា លោកនឹងកាត់ករ បើសិនមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ឬលោកមិនអាចទប់ស្កាត់ការបំផ្លាញព្រៃឈើបាន។ តែពេលនេះ ព្រៃឈើនៅតែត្រូវបានបន្តការកាប់យ៉ាងរង្គាល ហើយលោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់ ក៏មិនមានវិធានការអ្វី  រីឯ«ក»របស់លោកកំពុងនៅជាប់​នឹងស្មានៅ​ឡើយដែរ។

តាមពិតទៅ ប្រសិទ្ធភាពដែលចេញពីសម្ដីរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក មានច្រើនណាស់ ហើយពេលខ្លះប្រសិទ្ធភាពបានកើតមានឡើង ដោយមិនចាំបាច់ឲ្យលោក ហ៊ុន សែន និយាយចេញមួយម៉ាត់ផង។ បើគេរំលឹកឡើងវិញត្រួសៗ ពីប្រសិទ្ធិភាពដ៏វិសេសវិសាលទាំងនោះ មានដូចជា ការបង្ក្រាបបាតុកម្ម ការវាយក្បាល​ក្រុមអ្នកតវ៉ាបែកហូរឈាម ... ការអនុម័ត្រ និងការអនុវត្តសន្ធិសញ្ញាព្រំដែន ជាមួយប្រទេសវៀតណាម ការប្រគល់ដី​សម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ... បូករួមនឹងការសម្ពោធសមិទ្ធិផលមិនស្វាង (ទាំងថ្មីទាំងចាស់ ដូចជា​ផ្លូវ​ថ្នល់ សាលា​រៀន...) ជាច្រើនទៀត៕

--------------------------------------------------
ដោយ អ៊ុម វ៉ារី (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១៧ មេសា ២០១៤