ប្រធានាធិបតីនៃប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង លោក ហ្សាកូប ហ្សូម៉ា (Jacob Zuma) បានប្រកាសនូវដំណឹងដ៏រន្ធត់មួយ ស្ដីពីមរណភាពរបស់អតីតមេដឹកនាំដ៏ល្បីឈ្មោះរបស់ខ្លួន លោក នែលសុន មែនឌឺឡា នៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍ទី០៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣នេះ ក្នុងជន្មាយុ៩៥ឆ្នាំ។ ជាដំណឹងដែលធ្វើឲ្យពិភពលោកទាំងមូល ញាប់ញ័រ ដោយសារតែវីរបុរសរូបនេះ បានបន្សល់ទុកឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយ នូវវីរភាពច្រើនរាប់មិនអស់ ក្នុងនោះមានការប្រឆាំងរបបប្រកាន់ពូជសាសន៍ និងជានិមិត្តរូបនៃអំពើល្អផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានមេដឹកនាំជាច្រើនក្នុងលោក យកមកធ្វើជាគំរូ​របស់ពួកគេ។

លោក នែលសុន មែនឌឺឡា អតីតប្រធានាធិបតីស្បែកខ្មៅដំបូងគេ នៃប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ (រូបថត ឯកសារ)

អាហ្វ្រិកខាងត្បូង - លោក ហ្សាកូប ហ្សូម៉ា ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បានថ្លែងដំណឹង​ទុក្ខ​សោដនេះ ដោយផ្សាយផ្ទាល់តាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍យ៉ាងដូច្នេះថា «វីរបុរសនៃការប្រឆាំងនឹងរបបប្រកាន់ពូជសាសន៍ បានលាចាកលោកនេះទៅដោយ ស្ងប់ស្ងៀម នៅក្នុងគេហដ្ឋាន ចូហេណេស្ប៊ួរ (Johannesburg)»។ ជាមួយនឹងការ​ប្រកាសនូវបុណ្យសព ដែលនឹងរៀបចំធ្វើជាលក្ខណៈជាតិនោះ លោកប្រធានាធិបតីបានបន្តទៀតថា «ប្រជាជាតិ​របស់យើង បានបាត់បង់កុលបុត្រដ៏ឆ្នើមមួយរូប»។

បន្ថែមពីលើការអំពាវនាវឲ្យ ជនរួមជាតិអាហ្វ្រិកខាងត្បូងទាំងអស់ឲ្យ ដើរតាមនូវភាពថ្លៃថ្នូ និងការគោរពកោត​ស្ងប់​ស្ងែង ដែលអតីតមេដឹកនាំរបស់ពួកគេលោក នែលសុន មែនឌឺឡា ធ្លាប់មាន នោះ លោកប្រធានាធិបតី ហ្សូម៉ា បាន​ធ្វើវិយោគកថាមួយទៀតថា «ជាពេលមានទុក្ខសោក ជាងពេលណាៗទាំងអស់ (...) នែលសុន មែនឌឺឡា អ្នកនឹងនៅ​ក្នុងបេះដូងរបស់យើងគ្រប់គ្នា»។

ស្ដូកស្ដឹង តែនៅមានភាពក្លាហាន

លោក នែលសុន មែនឌឺឡា ធ្លាប់ជាប្រធានាធិបតីស្បែកខ្មៅដំបូងគេ នៅក្នុងប្រទេសរបស់លោក ពីឆ្នាំ១៩៩៤​ មក​ទល់​នឹងឆ្នាំ ១៩៩៩។ លោកបានចូលទៅសម្រាកព្យាបាល ក្នុងមន្ទីរពេទ្យ តាំងពីថ្ងៃទី៨ខែមិថុនា រហូតដល់ថ្ងៃទី០១ ខែកញ្ញា ក្នុងឆ្នាំ២០១៣នេះ ដោយសារតែជម្ងឺសួតរបស់លោក (និងជម្ងឺផ្សេងទៀតរួមផ្សំផង) បានកម្រើក​ឈឺ​ខ្លាំង​ឡើងវិញ។ លោកត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់ ទៅធ្វើការព្យាបាលដោយផ្ទាល់នៅនឹងគេហដ្ឋាលោកនៅ​ ចូហេណេស្ប៊ួរ វិញ។

ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ ញាតិមិត្ត និងអ្នកជិតដិតផ្សេងទៀតជាច្រើន បានធ្វើដំណើរទៅមកចេញចូល ទៅកាន់​ទីនោះជា​ញឹកញាប់​គួរឲ្យចម្លែក​ និងបានបង្កឲ្យមានមន្ទិល ទៅលើសុខភាពដ៏ផុយស្រួយស្រាប់ របស់លោក នែលសុន ពីសំណាក់​អ្នក​សារព័ត៌មាន និងប្រជាជនអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ ប៉ុន្តែមិនមានការជូនដំណឹង ជាផ្លូវការណា​មួយ ត្រូវបាន​ធ្លាយចេញឲ្យដឹងនោះទេ។ មុននេះពីរថ្ងៃ កូនស្រីច្បងគេបង្អស់របស់លោក បាននិយាយថា លោក នែលសុន ស្ថិតក្នុង​សភាពស្ដូកស្ដែង​នៅលើ​គ្រែ ប៉ុន្តែបញ្ជាក់ថាលោក នែលសុន នៅតែមានភាពក្លាហានដើម្បីរស់​នៅតទៅទៀត។

ម្ចាស់ពាន់រង្វាន់ណូប៊ែលសន្តិភាព

ដោយសារតែលោកជាមេដឹកនាំមិនចេះនឿយហត់ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រកាន់ពូជសាសន៍ ហៅជាភាសា​អង់គ្លេសថា អាប៉ាថេដ (apartheid) លោកត្រូវបានគេចាប់ដាក់ដាក់ក្នុងពន្ធនាគារ អស់រយៈពេល ២៧ឆ្នាំ។ បន្ទាប់​ពី​ត្រូវបានគេដោះលែងនៅឆ្នាំ ១៩៩០ អ្នកទោសនយោបាយដ៏ល្បីឈ្មោះរូបនេះ បានក្លាយខ្លួននៅបួនឆ្នាំក្រោយមក ជា​ប្រធានាធិបតីស្បែកខ្មៅដំបូងគេ ដែលបានជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ នៅឆ្នាំ១៩៩៤។ នៅពេលបញ្ចប់​អាណត្តិរបស់លោក នាឆ្នាំ១៩៩៩ លោក មែនឌឺឡា បានប្រកាសដកខ្លួនចេញពីឆាកនយោបាយ ដើម្បីឧទ្ទិស​ជីវិត​របស់លោក ក្នុងការថែរក្សាកូនចៅ និងដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជម្ងឺសីដា ដែលរីករាលដាលយ៉ាងខ្លាំង​នៅប្រទេស​អាហ្វ្រិកខាងត្បូង នាសម័យកាលនោះ។

សូមបញ្ជាក់ថា លោក នែលសុន មែនឌឺឡា កើតនៅឆ្នាំ ១៩១៨ ហើយធ្លាប់បានទទួលរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព នាឆ្នាំ​១៩៩៣។ ទស្សនាវដ្ដី​មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ​នឹង​ត្រឡប់មក​ជាថ្មីទៀត ក្នុងអត្ថបទលើកក្រោយរបស់ខ្លួន ស្ដីពីប្រតិកម្ម​នានាដែលបានធ្លាក់ចុះមកជាបន្តបន្ទាប់ ជុំវិញ​មរណភាព​ដ៏គួរឲ្យសោកស្ដាយ នៃអតីតមេដឹកនាំរូបនេះ៕

----------------------------------------------------
ដោយ៖ សេក មនោរកុមារ - ប៉ារីស​ ថ្ងៃទី០៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ