ភ្នំពេញ៖ កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកលើកទី៣៧ នៅកម្ពុជា មានសមាជិកចូលរួមចំនួន​ជាងមួយ​ពាន់នាក់ (១៤៦៥នាក់) ដែលមកពីមួយរយម្ភៃប្រាំបី(១២៨)ប្រទេស ជាសមាជិកនៃអនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៧២ ស្ដីពីការការពារ​បេតិភ័ណ្ឌពិភពលោកវប្បធម៌ និងធម្មជាតិ នៃអង្គការយូណេស្កូដែលមានសមាជិក១៩៥ប្រទេស។

ប្រាសាទអង្គរវត្ត ​ត្រូវ​បានចុះបញ្ជីជាបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩២។

ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះបានផ្តោតយកចិត្តទុកដាក់ ទៅលើរបៀបវារៈសំខាន់ចំនួនបី ទីមួយនិយាយពីអត្ដសញ្ញាណសម្បត្ដិវប្បធម៌ និងធម្មជាតិក្នុងតម្លៃជាសាកល ហើយត្រូវបានស្នើរដោយរដ្ឋជាភាគី ដើម្បីដាក់ឲ្យស្ថិតក្នុងការការពារ​តាមអនុសញ្ញា​ឆ្នាំ១៩៧២ ដោយធ្វើការចុះក្នុងបញ្ជីបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក។ ទីពីរធ្វើការត្រួតពិនិត្យស្ថានភាព«អភិរក្សនៃសម្បត្ដិវប្បធម៌» ដែលបានចុះបញ្ជីជាបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក ដោយសហការជាមួយរដ្ឋជាភាគី និងសម្រេចថា តើសម្បត្ដិវប្បធម៌ណាខ្លះ ដែលនឹងត្រូវចុះបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ឬក៏ត្រូវត្រូវលុបចេញពីបញ្ជីបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោកនោះ។ និងទីបីការពិនិត្យនូវ​សំណើរ នៃការស្វែងរកជំនួយ«ហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិ» ដែលគាំទ្រថវិកាដោយមូលនិធិបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក។

ក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងពីការរួមមតិរបស់អ្នកប្រវត្តិវិទូ បុរាណវិទូ និង​ស្ថាបត្យករបេតិភ័ណ្ឌដ៏ល្បីល្បាញលើពិភពលោក ដែលជាអ្នកស្រាវជ្រាវ នោះជាការគូសបញ្ជាក់អំពីសារសំខាន់ និងការ​រួមចំណែកនៃ«ប្រាសាទអង្គរ»នៅក្នុងវប្បធម៌ និងអរិយធម៌ពិភពលោក ក៏ដូចជាការផ្តល់នូវតម្លៃលេចធ្លោ ជាសកល​នៃ​រមណីយដ្ឋានអង្គរផងដែរ។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបន្តរថា គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នឹងអាចជួយឲ្យសកលលោកទាំងមូល ផ្តល់​ឋានៈដ៏សក្តិសមដល់អារ្យធម៌ខ្មែរ នៅក្នុងប្រវតិ្តសាស្ត្រមនុស្សជាតិ រួមទាំងក្នុងទិដ្ឋភាពប្រវត្តិសាស្ត្រនៃវិទ្យាសាស្ត្រ និង​បច្ចេកវិទ្យា។ តម្លៃវប្បធម៌ជាតិខ្មែរ «វប្បធម៌ ជាព្រលឹងជាតិ និងជាអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ ដែលជាទ្រព្យ​មហាសាល​ពុំអាច​កាត់ថ្លៃបាន ព្រមទាំងជាប្រភពមិនចេះរីងស្ងួត សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ប្រកបដោយចីរភាព»។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានសម្តែងនូវភាពមោទនៈ ចំពោះសម្បត្តិវប្បធម៌ជាច្រើនរបស់កម្ពុជា ដែលល្បាញល្បី​នៅ​លើឆាក​អន្តរជាតិ។ លោកបានបង្ហាញថាវប្បធម៌របស់កម្ពុជា ត្រូវបានរក្សាទុកជាសកល មិនអាចបំបាត់បាន ដូចជាតំបន់អង្គរ​ត្រូវ​បានចុះបញ្ជីជាបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩២។ របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ «របាំព្រះរាជទ្រព្យ» បានបញ្ជូល​ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី នៃមនុស្សជាតិនៅថ្ងៃទី៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៣។ ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៥។ ប្រាសាទព្រះវិហារ ក៏ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក នៅថ្ងៃទី៧ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៨។ នៅថ្ងៃ​ទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៩ កម្ពុជាក៏បានទទួលនូវជំនឿទុកចិត្ត និងការគាំទ្រពីអន្តរជាតិក្នុងការបោះឆ្នោត ចូលជាសមាជិក​ជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោកក្នុងលំដាប់លេខពីរ។

លោក ហ៊ុន សែន ក៏ស្នើឲ្យមានការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទ«សម្បូរព្រៃគុហ៍» ដែលជារមណីយដ្ឋានមុនសម័យអង្គរ និង​ប្រាសាទ«កោះកេរ្តិ៍» ជារាជធានីនៃអធិរាជាណាចក្រខ្មែរក្នុងសតវត្សទីដប់ ដែលបង្ហាញនូវសិល្បៈ​នៃរូបចម្លាក់រស់រវើកមុន​គេនៅទ្វីបអាស៊ី ទៅក្នុងបញ្ជីបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក។

ឯលោក សុខ អាន ទេសរដ្ឋបន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក បានលើកឡើងថាបេសកកម្មរបស់គណៈកម្មាធិការអន្តររដ្ឋាភិបាលមួយនេះ ជាបេសកកម្មសកល​ដែលផ្តល់​នូវសារសំខាន់ចំពោះវប្បធម៌ធម្មជាតិនិងសង្គម។

លោកបន្តរថា បេតិកភណ្ឌពិភពលោកត្រូវបានគេគោរព និងប្រារព្ធអបអរសាទរ«ជាសកល» ។ ក៏ប៉ុន្តែយើងត្រូវដឹងថា អនុសញ្ញាឆ្នាំ១៩៧២នេះ ទៅថ្ងៃអនាគតអាចនឹងប្រឈមជាមួយបញ្ហាធំៗជាច្រើនទៀត ជាពេសេសការលំបាកជាច្រើន ដែលបានកើតឡើងក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ទៅលើការចុះបញ្ជី និងការវាយតម្លៃពីស្ថានភាពអភិរក្ស នៃសម្បតិ្តបេតិភ័ណ្ឌ​មួយចំនួន ដែលមានភាពមិនច្បាស់លាស់នោះ។

ដោយឡែកអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បានលើកឡើងថា នេះជាលទ្ធផលមួយដែលកម្ពុជាគួរតែទទូលបាន ក្នុងការ​រក្សាការពារ នូវសម្បត្តិវប្បធម៌ដ៏កម្ររបស់កម្ពុជា។ សង្គមស៊ីវិលក៏បានស្នើរឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ចូលបញ្ហាប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលទាហានថៃ បានបាញ់កាំភ្លើងផ្លោង និងគ្រាប់គីមី មកលើប្រាសាទព្រះវិហារ បណ្តាលឲ្យខូចខាតតួប្រាសាទ ដាក់​ចូលក្នុងរបៀបវារៈនៃកិច្ចប្រជុំលើកនេះផង។

ប៉ុន្តែរបៀវារះ នៃការដាក់បញ្ចូលសម្បត្តិវប្បធម៌ ឬធម្មជាតិកម្ពុជា ទៅក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ឬការជជែកទាក់ទង​នឹងប្រាសាទព្រះវិហារ ក្នុងវិវាទជាមួយថៃ មិនត្រូវបានដាក់មកក្នុងអង្គប្រជុំទេ ដោយទំនងជាមកពីកម្ពុជា ជាម្ចាស់ផ្ទះ។

សូមរម្លឹកថាកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៧ របស់គណៈកម្មាធិការបេតិភ័ណ្ឌពិភពលោក ក្នុងទិសដៅក្នុងការចូលរួម​លើកកម្ពស់​កិត្យានុភាព អភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍតំបន់អង្គរ ចាប់ពីល្ងាចថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា នៅវិមានសន្តិភាព និងរហូតដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា បិទសម័យប្រជុំនៅឯទីលានជល់ដំរី នៃប្រាសាទអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប។

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១៨ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ