នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសកម្ពុជា​លោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងថា ពលរដ្ឋខ្មែរនៅបរទេសមួយចំនួន មានបំណងចង់​ផ្ដួលរំលំ រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន និងរបបរាជានិយម ហើយពួកគេទាំងនោះ កំពុងជ្រកក្រោមស្លាកគណបក្សប្រឆាំង។ តែបើ​តាមប្រជាពលរដ្ឋ គណបក្សប្រឆាំង និងអ្នកវិភាគ ការថ្លែងរបស់លោកហ៊ុន សែន ជាការបំបាក់ស្មារតីប្រជាពលរដ្ឋ នៅ​ខណៈពេលការបោះឆ្នោត​ឈានជិតមកដល់។

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។

ការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានធ្វើឡើង ក្នុងពិធីសម្ពោធពុទ្ធិកអនុវិទ្យាល័យខេត្តព្រៃវែង កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា​កន្លងមកនេះ។ ក្រុមចំនួន៥ ដែលលោកបានលើកឡើង មានដូចជា ចលនាខ្លារំដោះ ចលនាអំណាចប្រជាជន ចលនា​មហាចក្រខប រណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ ចលនាអតីតទាហានមៃហ្វក ដែលពួកគេទាំងនោះមានទីតាំង នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមមួយចំនួន បានពង្រីកកម្លាំងខ្លួននៅក្នុងប្រទេសថៃ។

ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងខាងលើ លោក យឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានអះអាងថា គ្មានជនណា​ម្នាក់នៅក្នុងគណបក្សលោក ចង់ផ្ដួលរដ្ឋាភិបាលតាមបែប «ហិង្សា» នោះទេ។ តាមគោលនយោបាយរបស់គណបក្ស គឺ​ប្រឆាំងនូវរាល់យន្តការ នៃការប្រើប្រាស់កម្លាំងហិង្សា ដែលជា«បទឧក្រិដ្ឋ»។ លោកបន្តថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ​អាច​ផ្តួលបក្សកាន់អំណាច តាមរយៈការបោះឆ្នោតបាន បើ គ.ជ.ប អព្យាក្រឹត្យ ឯករាជ្យ ហើយមានការបោះឆ្នោតមួយ​ដោយ​សេរីនិងយុត្តិធម៌នោះ។ លោកយល់ថា បើគ្មានលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត គ្មានការគំរាមកំហែង និងមានការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយដោយស្មើភាពគ្នា បក្សលោកនឹងអាចជោគជ័យបាន។

លោកអុំ វិចិត្រ ជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់មានចំណាប់អាម្មណ៍ ចំពោះការលើកឡើងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះថា ជាការ​«បំភិតបំភ័យផ្នែកសតិអារម្មណ៍»។ ពិសេសចំពោះប្រជាពលរដ្ឋណា ដែលមានការយល់ដឹងតិច មានវ័យចំណាស់ និងមាន​ការភ័យខ្លាចច្រើន។ លោកថា នេះជាការគំរាមកំហែងដោយប្រយោល ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ ដែល«មិនបោះឆ្នោតឲ្យ​គណបក្សប្រជាជន» និងអ្នកដែលចង់ចូលរួមជាមួយបក្សប្រឆាំងជាដើម។

លោក កែម ឡី អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម បានលើកឡើងថា បើពិតជាមានការបង្កើត ចលនាផ្តូលរំលំរដ្ឋាភិបាល​មែននោះ វាជា«បទឧក្រិដ្ឋ»។ ទង្វើនេះអាចប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ មិនគួរថ្នាក់ដឹកនាំ យកមកនិយាយជាសាធារណៈ​បែបនេះទេ។ បើលើកឡើងជាសាធារណៈបែបនេះ តើនឹងទៅចាប់អ្នកណាបាន? លោកសន្និដ្ឋានថា នេះជាសារ​នយោបាយច្រើនជាង។ ក្នុងនាមអ្នកនយោបាយ គួតែលើកពីគោលនយោបាយ និងយុត្តិសាស្រ្តល្អៗរបស់ខ្លួន ដែលផ្តល់​ប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាតិ និងប្រជាជនរបស់ខ្លួន ហើយក៏អាចធ្វើការរិះគន់ និងបង្អាប់ដល់គោលនយោបាយ ឬ​យុត្តិសាស្ត្ររបស់បក្សផ្សេងទៀត ដែលខ្លួនគិតថាមិនស្របតាមខ្លួន។

លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានទាញចំណាប់អារម្មណ៍ ទៅលើដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាថ្ងៃខាងមុខ ដោយចោទជាសំនួរថា តើការចង់ផ្លាស់ប្តូររដ្ឋាភិបាលនោះ តាមរបៀបណា? លោក​បង្ហាញនូវជម្រើសបី៖ ទីមួយតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោត ទីពីរតាមការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី ទីបីធ្វើឡើងដោយអំពើហិង្សា។ ចំពោះលោក មិនគាំទ្រនូវជម្រើសទីបីទេ ព្រោះជាទង្វើមួយខុសនឹងច្បាប់។ តែជម្រើសទីមួយ និងទីពីរត្រឹមត្រូវ​ដែលច្បាប់​ទទួលស្គាល់។ លោកថា ទោះបីជាមានការទាមទារដោយសន្តិវិធី (អហិង្សា) ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរររដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ មិនមានអ្វីសុខច្បាប់នោះទេ ជាសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ  ហើយគាត់ (ហ៊ុន សែន) មិនអាចធ្វើការហាមឃាត់បាននោះទេ។ សម្រាប់ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ការលើកឡើងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ជាការបំភិតបំភ័យចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកដែលចង់ចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយ។

ឯអ្នកវិភាគសង្គម និងនយោបាយ លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ថា ជានិច្ចកាលនៅពេលកៀកនឹងការបោះឆ្នោតម្តងៗ តែង​តែ​មានការទិះតៀនគ្នា និងស្វែងរកចាប់កំហុសគ្នាទៅវិញទៅមក។ លោកបន្តថា គ្មានយន្តការណាមួយ ដែលអាចឲ្យសមាជិក​បក្សប្រឆាំងជ្រើសរើស ការផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដោយការប្រើប្រាស់នូវអំពើហិង្សានោះទេ។ ដោយលោកពន្យល់ថា ទាំង​នេះសុទ្ធសឹងតែជារឿងនយោបាយ។ ការលើកឡើងរបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានេះ ស្របពេលជាមួយ គណបក្ស​ប្រឆាំងគ្រោងនឹងធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សាមួយ ដែលមានសមាជិកចូលរួមប្រមាណជាប្រាំពាន់នាក់។ ដូច្នេះការលើកឡើង​ខាងលើ ជាការបំបាក់ស្មារតី ដល់អ្នកដែលមានបំណងចូលរួមទាំងនោះ និងជាការ«បង្ខំ»ឲ្យស្ថិតនៅក្រៅឆាកនយោបាយ ឬជាការ«ជម្រុញ»ឲ្យចូលរូម ក្នុងបក្សកាន់អំណាចដោយប្រយោល។

លោក កែម ឡី បន្តថា បើពិតជាមានដូចការលើកឡើងនោះមែន ក្រសួងមានសមត្ថកិច្ចត្រូវធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយសម្ងាត់ ស៊ីជម្រៅ និងមានតម្លាភាពទើបអាចទទួលយកបាន។ លោកបន្តថាទោះមាន ឬមិនមានករណីនេះក្តី ការលើកឡើងនេះ វាអាចបង្ករឲ្យមានការភ័យខ្លាច ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ ដែលចង់ចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយ។ លោកថាសារនេះ ក៏ជារនាំងសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ និស្សិត មន្ត្រីរាជការ ដែលមានបំណងចូលរួមជាមួយបក្សប្រឆាំង ឲ្យមានការខ្លាចរអារ ចំពោះការចាប់ខ្លួនដែរ។ ចំណែកលោក អ៊ូ វីរៈ យល់ថា បើលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីមានការភ័យខ្លាច ចំពោះលទ្ធផលនៃ ការ​បោះឆ្នោត នេះអាចជាការគំរាមជាមុនមួយ ឬអាចប្រើប្រាស់តុលាការ ជាឧបករណ៍ក្នុងដៃរបស់គាត់ គៀបសង្កត់សេរីភាពរបស់គណបក្សប្រឆាំង។

គួររម្លឹកថា នេះជាលើកឡើងទីពីរហើយ ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានចោទថាមានការបង្កើត ជាចលនាចង់​ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ លើកទីមួយ ជាការថ្លែងស្ដីពី ចលនាកងទ័ពសេរីកម្ពុជា (CFF) ដឹកនាំដោយលោក ឈុន យ៉ាសិទ្ធិ ដែលបង្កើតឡើង​ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្នុងឆ្នាំ២០០០ ក្រុមនេះបានបើកការវាយប្រហារ លើរដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ភ្នំពេញ ហើយក៏​ត្រូវបានបង្ក្រាបយ៉ាងចាស់ដៃ ពីសំណាក់កងកម្លាំងរាជរដ្ឋាភិបាលវិញដែរ។ តុលាការកម្ពុជា បានកាត់​ទោស​លោក ឈុន យ៉ាសិទ្ធ កំបំាងមុខ ពីបទបានឃុបឃិត ប្រព្រឹត្តអំពើភេរវកម្ម និងប្រើប្រាស់អាវុធខុសច្បាប់។ តែនៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក មេចលនារូបនេះ ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ពីបទ​ប៉ុនប៉ង​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​នៅ​ក្នុង​​ប្រទេសកម្ពុជា និង​ត្រូវបានតុលាការ​នៅទីនោះ កាត់ទោស​អោយជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត៕

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១៧ ឧសភា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ