នៅសល់ពេលត្រឹមតែ ពីរខែទៀតប៉ុណ្ណោះការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្រ្តអណត្តិទី៥នឹងខិតជិត​មកដល់។ រីឯបញ្ហា ចម្រូង​ចម្រាសលើនីតិវិធីបោះឆ្នោតនិងការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះ អ្នកបោះឆ្នោតរវាង​គណបក្សប្រឆាំងនិងគ.ជ.ប នៅតែបន្ត​មិនទាន់​មានដំណោះស្រាយណាមួយឬគោលការណ៍ណា​មួយដែលអាចឈរលើ ការឯកភាពគ្នានៅឡើយនោះទេ។

ក្រុមមេដឹកនាំ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបង្ហាញញាត្តិទាមទារទៅគ.ជ.ប ដល់បាតុករ កាលពីថ្ងៃទី២៤ខែមេសា កន្លងមក។ (រូបថត O.Vary/ MONOROOM.info)

ឆ្លើយតបទៅនឹង «ញ្ញត្តិ» ដែលដាក់ចេញដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងមហាបាតុកម្មដោយអហឹង្សា​មួយកាលពី​ម្សិល​ម៉ិញនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ លោកទេពនីថាអគ្គលេខាធិការគ.ជ.បបានអះអាងថា កន្លងមក លោកបានឆ្លើយតប​រួច​ទៅហើយ ចំពោះរបាយ​ការ​ណ៍របស់លោកសូរិយាប្រាសាទស៊ូប៊ែឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេស របស់អង្គការសហ​ប្រជាជាតិ​ពាក់ព័ន្ធ នឹងការបោះឆ្នោត។ លោកបន្ថែមថា គ.ជ.ប ក៏បាន អនុវត្តតាមរួចហើយ ដូចជាការ​អប់រំអ្នកបោះឆ្នោត​លើក​កំពស់ការយល់ដឹងអ្នកបោះឆ្នោត និងធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោត កាន់តែប្រ​សើរ​ឡើងជាដើម​។ប៉ុន្តែ ចំពោះចំណុចមួយចំនួន លោកក៏សុំបដិសេធចោលដែរ ៖ «របាយការណ៍ របស់លោក សូរិយាស៊ូប៊ែឌីពុំមានបច្ចុប្បន្នភាពទេ។ វាមិនសមស្រប នឹង​សភាពការណ៍នៃការរៀបចំការបោះ​ឆ្នោត នៅប្រទេស​កម្ពុជាឡើយ»។

អគ្គលេខាធិការរូបនេះបន្តថា ចំពោះការស្នើរឲ្យសើរើបញ្ជីបោះឆ្នោត ឬក៏ចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតឡើងវិញនោះ គ្មានច្បាប់​ដែលតម្រូវឲ្យគ.ជ.បធ្វើបែបនេះទេ។លោកបញ្ជាក់ថាចំពោះ បញ្ជីឈ្មោះសម្រាប់ ការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ២០១៣នេះល្អ​ព្រោះ​កាលពីឆ្នាំ២០១២មានការប្តឹងតិចណាស់។ដូច្នេះអនុសាសន៍ដែលបាន លើកឡើង ដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និង​អន្តរជាតិគ្មានហេតុផលសមស្របនោះទេ។

ត្រង់ចំណុចនេះ លោកហង្សពុទ្ធានាយកប្រតិបត្តិ អង្គការនិចហ្វិច(NECFEC) បានបញ្ជាក់ថាគ.ជ.ប គួរ​តែទទួលយក ហើយគិតគូរឡើងវិញថា តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បី ឲ្យបញ្ជីឈ្មោះវាត្រឹមត្រូវល្អជាងមុន។ លោកបង្ហាញថា​សង្គមស៊ីវិល​គ្រាន់តែចង់បាន នូវភាពល្អប្រសើរឡើងនូវបញ្ជីឈ្មោះ អ្នកបោះឆ្នោតតែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ហើយអ្វីដែលគ.ជ.ប តែងគិតថា ហួសនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន គួរតែរុញទៅអ្នកណា​ដែល​មានសមត្ថកិច្ច លើសហ្នឹងព្រោះកម្ពុជាទេ ជាអ្នកបង្កើ ច្បាប់​បោះឆ្នោតនេះ​ឡើង។

ដោយឡែកអនុសាសន៍របស់បក្សប្រឆាំង ដែលទាក់ទងទៅនឹងការវិលត្រឡប់របស់ លោកសម រង្ស៊ី វិញ លោកទេព នីថា បន្ថែមថា វាមិនមែនជាសមត្ថកិច្ចគ.ជ.បទេ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក៏ដោយលោកបានបង្ហាញ ពីគោលជំហរ របស់គ.ជ.ប​ ក្នុងការទទួលយកអនុសាសន៍នេះ ហើយនឹងឆ្លើយតបទៅវិញ ទៅតាមសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ដោយលោក​សង្កត់​ធ្ងន់ថា គ.ជ.ប គ្រាន់តែជាស្ថាប័នមួយ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយច្បាប់បោះ​ឆ្នោតអនុវត្តតាម​ច្បាប់​បោះឆ្នោត​។ នាថ្ងៃខាងមុខ​នេះគ.ជ.បនឹងចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនិងបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជន​ សម្រាប់ឈរ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោតព្រោះ​ពេលវេលា​នៅ​សល់តិចណាស់សម្រាប់ការងារទាំងនេះ។

សម្រាប់នាយកប្រតិបត្តិអង្គការនិចហ្វិច ការលើកឡើងរបស់គ.ជ.បថា មិនអាច​ធ្វើអ្វីទេព្រោះតែ​គ្មាន​ច្បាប់ចែងនោះ មិនពិត​ទាំងស្រុងទេ ព្រោះពេលខ្លះពុំមានច្បាប់ចែងទេ តែគ.ជ.ប នៅតែធ្វើបាន។ ឧទាហរណ៍ ច្បាប់តម្រូវឲ្យគ.ជ.ប ជាអ្នក​រៀបចំ​ដំណើរការបោះឆ្នោត ដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ប៉ុន្តែច្បាប់​មិនបានលំអិតពីនីតិវិធីថា នឹងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាខ្លះ​នោះ​ទេ។ លោកបន្តថា បើគ.ជ.បដើរលើ​ផ្លូវណាមួយ ហើយមានការផ្តល់នូវអនុសាសន៍ច្រើន គ.ជ.បគួរតែធ្វើការកែទម្រង់ នូវការងារ​របស់ខ្លូន ដើម្បីឲ្យអ្នកចូលរួមប្រកួតបានអស់ចិត្ត។

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគ.ជ.ប មិនបានបញ្ជាក់ពីរយៈពេល នៃការឆ្លើយតបចំពោះ«ញ្ញត្តិ»របស់គណបក្ស​ប្រឆាំងថា នៅពេល​ណានោះទេ ដោយរងចាំពិនិត្យមើលតាមការជាក់ស្តែង។ ប៉ុន្តែលោកគ្រាន់តែ​បង្ហើប​​​ប្រាប់ថា នៅព្រឹកថ្ងៃស្អែកនេះ គ.ជ.ប នឹងធ្វើសន្និសិទកាសែត ឬកិច្ចប្រជុំមួយ ហើយនៅពេល​នោះ​គ.ជ.ប ក៏អាចធ្វើការ លើយតបក្នុងពេលនោះ តាម​របៀប​របស់គ.ជ.ប។ព្រោះថាញ្ញត្តិដែល​ធ្វើមក​នេះមិនមែនជា លិខិតស្នាមរដ្ឋបាលទេវាគ្រាន់តែជាឯកសារញ្ញត្តិមួយ ទៅ​តាម​របៀប​បាតុកម្មតែ​ប៉ុណ្ណោះ។

សង្គមស៊ីវិលបានសង្កេតឃើញថា បើចំណុចចាប់ផ្តើមមានការប្រទាញប្រទង់គ្នាទៅហើយនោះ ឯ​គ.ជ.បវិញ នៅតែមិន​ទទួល​យកអនុសាសន៍ របស់សាធារណៈជននោះ ក្រោយថ្ងៃនៃការប្រកាស​លទ្ធផល​ នឹងមានភាព​ចម្រូង​ចម្រាស។ ហើយ​គណបក្សមួយចំនួន នឹងមិនទទួលយក នូវលទ្ធផល​នោះទេ ព្រមទាំងអាចបន្តឲ្យមានបាតុកម្ម​ជាដើម។ ឯគ.ជ.បក៏នឹង​ពិបាក ​ក្នុងការរក​ដំណោះ​ស្រាយ​ ចំពោះបញ្ហាដ៏​ធំមួយនេះណាស់។ សង្គមស៊ីវិលចង់ឲ្យមាន ឯកភាពគ្នាជាមុនចាប់ ពីពេល​នេះ​ ទៅទើបចុងក្រោយលទ្ធផលអាច ទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា ហើយអ្នកចាញ់ក៏នឹងអស់ចិត្តដែរ។

សូមរម្លឹកថាកាលពីចុងឆ្នាំ២០១២ អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជា​ជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា បានលើកឡើង ពីភាពមិនប្រក្រតីមួយ​ចំនួន ជុំវិញ​ការរៀបចំការបោះឆ្នោត សម្រាប់នីតិកាលទី៥ នេះ។ ថ្មីៗនេះ​អង្គការ​វិទ្យាស្ថានជាតិដើម្បីលិទ្ធិប្រជាធិបតេ្យ (NDI) និងអង្គការខុម​ហ្រេ្វល (COMFREL) ក៏បានរកឃើញ នូវកំហុសមួយ​ចំនួន​របស់គ.ជ.ប ដូចជាការធ្វើឲ្យបាត់ឈ្មោះ អ្នក​បោះឆ្នោត​ជា​ដើម៕

---------------------------------------------------------
ដោយៈអ៊ុមវ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៥មេសាឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ