Global Witness រំលឹកពី«ភារកិច្ច»រដ្ឋាភិបាលប្រាប់ ហ៊ុន សែន
- ដោយ: ដារា រិទ្ធ អត្ថបទ និងយកការណ៍៖ ដារា រិទ្ធ ([email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី០៤ សីហា ២០១៦
- កែប្រែចុងក្រោយ: August 05, 2016
- ប្រធានបទ: ឧក្រិដ្ឋកម្ម
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
លិខិតចំហរមួយ ដែលចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦ និងចុះហត្ថាលេខាដោយសហស្ថាបនិក និងជានាយកអង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោក ហៅជាភាសាអង់គ្លេស «Global Witness» លោក ភែទ្រីក អែលី (Patrick Alley) បានសរសេរទៅកាន់លោក ហ៊ុន សែន ដោយរំលឹកប្រាប់លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ត្រូវការពារអ្នកជិតដិត និងអ្នករួមការងាររបស់លោក កែម ឡី ដែលអង្គការនេះជឿជាក់ថា កំពុងរងការគំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យ បន្ទាប់ឃាតកម្មបាញ់សម្លាប់លោក កែម ឡី កណ្ដាលរាជធានីភ្នំពេញ តាំងពីជិតមួយខែកន្លងទៅហើយ។
លោក ភែទ្រីក អែឡី បានសរសេរបន្ត នៅក្នុងលិខិតនោះថា៖ «វាជាភារកិច្ច របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ ដែលត្រូវការពារសិទ្ធិ និងសន្តិសុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន រួមទាំងអ្នករិះគន់។ ដោយហេតុថា កម្ពុជាជាប្រទេសហត្ថលេខី លើសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើន រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ស្តីពីសិទ្ធិជនស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយផងនោះ យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវ ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ឲ្យធ្វើការធានាលើសុវត្ថិភាព របស់បុគ្គលទាំងនេះ និងអ្នកដែលគាំទ្រពួកគេ ព្រមទាំងគោរពសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគេ។»។
កាលពីខែមុន អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោកមួយនេះ បានចេញរបាយការណ៍ដ៏ចម្រូងចម្រាស់មួយ មានចំណងជើងថា «ការគ្រប់គ្រងដ៏អរិភាព» ទាក់ទងនឹង «ចក្រភពជំនួញ នៃមហាផៅសន្ដានត្រកូល ហ៊ុន» ដែលលើកគាស់កកាយយ៉ាងលំអិត និយាយពី កូនៗ បងប្អូន (បង្កើត និងជីដូនមួយ) ក្មួយៗ ទាំងស្រីទាំងប្រុស របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថាបានកំពុងរកស៊ីមានបាន នៅពីលើក្រុមហ៊ុន-សហគ្រាសឯកជន ចំនួន១១៤ នៅលើផ្ទៃប្រទេស។ ពួកគេទាំងនោះ បានគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន ដែលធ្វើការបណ្ដាក់ទុន ទៅលើវិស័យដ៏សំខាន់ៗ ដែលល្បីល្បាញថា ជាវិស័យដែលមានពោរពេញ ដោយអំពើពុករលួយ នៅកម្ពុជា។
ក្រោយការចេញរបាយការណ៍នោះបីថ្ងៃ លោក កែម ឡី អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកសង្គមដ៏ល្បីឈ្មោះ ត្រូវបានជនប្រដាប់អាវុធបាញ់សម្លាប់យ៉ាងសាហាវ កណ្ដាលរាជធានីភ្នំពេញ។ អង្គការ «Global Witness» បានចាត់ទុកឃាតកម្មលើលោក កែម ឡី ថាជាព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីបំផុត នៃបណ្តាអំពើហិង្សានានា និងអំពើប្រឆាំងនឹងសមាជិកគណបក្សប្រឆាំង សកម្មជន និងអ្នកសារព័ត៌មាន។ ហេតុការណ៍នៃការបាញ់សម្លាប់នេះ បានកើតឡើងបន្ទាប់ពីលោក កែម ឡី បានចូលរួមធ្វើអត្ថាធិប្បាយ នៅតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ វិភាគពីរបាយការណ៍ខាងលើ និងបាននិយាយថា របាយការណ៍នេះ ដូចជាបានជួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅវិញទេ ប្រសិនជារដ្ឋាភិបាល មានបំណងចង់បំបាត់អំពើពុករលួយ។
នៅប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយការបាញ់សម្លាប់នោះ អ្នកជិតដិតពីររូបរបស់លោក កែម ឡី ដែលមានឈ្មោះ ជុំ ហួរ និង ជុំ ហួត និងដែលអះអាងថា ខ្លួនបានឃើញមុខឃាតករបាញ់សម្លាប់លោក កែម ឡី នោះ បានធ្វើដំណើរចាកចេញទៅប្រទេសថៃ និងបន្ទាប់មក ទទួលទទួលបានសិទ្ធិ ជាជនភៀសខ្លួនផ្នែកនយោបាយមួយ ពីការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រចាំនៅរាជធានីបាងកក។ អង្គការ «Global Witness» បានហៅការចាកចេញ របស់អ្នកទាំងពីរ ថាបានធ្វើឡើងដើម្បីការពារជីវិត ឲ្យរួចផុតគ្រោះភ័យ។
ប៉ុន្តែការលើកឡើង នៅក្នុងលិខិតរបស់អង្គការឃ្លាំមើលពិភពលោកខាងលើ ត្រូវបានលោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ច្រានចោល និងបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើការស៊ើបអង្កេត លើសំនុំរឿងនេះ។ លោក សុខ ឥសាន បានឲ្យដឹង តាមរយៈវិទ្យុសម្លេងសហរដ្ឋអាេរមិក (VOA) ថា៖ «រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួងមានសមត្ថកិច្ច និងតុលាការកំពុងដំណើរការស៊ើបអង្កេតរឿងនេះ ដើម្បីឲ្យឆាប់ចប់ ដើម្បីបិទសំណុំរឿងនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ កំពុងដំណើរការ។»៕