រាជធានីភ្នំពេញ - លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ ដែលជាអតីតមន្រ្តី​ធ្វើការ​នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ និងជាអ្នកវិភាគ​ឯករាជ្យ បាន​លើកឡើងនៅក្នុង​វិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្សាយ​ជា​ខេមភាសា​កាលពីយប់មិញថា កិច្ចព្រមព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសនេះ នៅ​តែ​មាន​សុពលភាពដដែល ហើយលោកបានហៅ​ការលើក​ឡើង​របស់មន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល លោក ជាម យៀប ថាជាការ​និយាយ​ខុស​ទាំងស្រុង។ ហេតុផលដែលនិយាយខុស ត្រូវបានអ្នក​វិភាគ​រូបនេះបកស្រាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានឧបករណ៍​សំខាន់​ចំនួន ៣ ដែលបញ្ជាក់ថា មិនទាន់អស់​សុពលភាព។

ទី១ កិច្ចព្រមព្រៀង ស្តីពីដំណោះស្រាយបញ្ហានយោបាយរួម នៃជំម្លោះកម្ពុជា នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទី២ កិច្ចព្រម​ព្រៀង​ស្តីពីការធានានូវអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងភាពមិនអាចឲ្យប្រទេសណាមួយ រំលោភបាននូវ​បូរណភាពទឹកដីកម្ពុជា។ ទី ៣ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ ស្តីពីការស្តារ និងការកសាងប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ។

លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្ថែមថា នៅក្នុងឧករណ៍ទាំង៣ នេះ គេមិនមានចែងថា កិច្ចព្រមពៀងនេះ ចប់នៅថ្ងៃណានោះទេ ព្រោះថាកិច្ចព្រៀមព្រមព្រៀងបើគេចង់បញ្ចប់នៅពេលណានោះ គេនឹងចែងពេលវេលាបញ្ចប់ឲ្យច្បាស់ តែកិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុងបារីសគ្មានកំណត់ពេលវេលាឡើយ។

លោក បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានគូសបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ អាចរក្សានូវអធិបតេយ្យ កុំឲ្យបរទេសឈ្លានពាន​ទឹកដី​ប្រទេសកម្ពុជា ដែលធានាដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រទេសហត្ថលេខីត្រូវមាន​កាតព្វកិច្ចជាអ្នកធានានូវ​អធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ។ លោកថា នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា បានចែងអំពីអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាក៏ពិតមែន តែ​មានវិសាលភាពតែនៅក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនមានវិសាលភាពនៅក្នុងឆាកអន្តរជាតិឡើយ។ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត ប្រសិនបើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានការរំលោភបំពានពីបរទេស ឬនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្សធ្ញន់ធ្ញរ ប្រទេសដែលជាហត្ថលេខី ត្រូវជាអ្នកធានា ក្នុងការរកវិធានការដើម្បីដោះស្រាយ និងរាយការណ៍ពី​បញ្ហា​នេះ​ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិ។

សូមបញ្ជាក់ថា ការបកស្រាយរបស់លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ បែបនេះ បានធ្វើឡើងក្រោយពី លោក ជាម យៀម មន្ត្រី​មកពី​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានអះអាងថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ឆ្នាំ ១៩៩១ អស់សុពលភាពទៅហើយ ចាប់​តាំងពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាឆ្នាំ ១៩៩៣ ប្រកាសឲ្យប្រើជាធរមានមក។ អស់សុពលភាព ដោយហេតុថា ខ្លឹមសារនៃសន្ធិញ្ញា​ទីក្រុងបារីសទាំងស្រុង ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអស់ហើយ។ លោកថា អ្នករៀបចំនូវរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ បាន​ធ្វើ​ឡើងដោយពឹងផ្អែកទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងបារីសទាំងស្រុង។

មិនមែនមានតែលោក ជាម យៀប ទេ ដែលនិយាយដូច្នេះ សូម្បីតែលោក ហ៊ុន សែន ដែលជានាយករដ្ឋមន្រ្តីចាស់ ក្នុង​រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះ ក៏ធ្លាប់និយាយជាសាធារណៈដូច្នេះដែរ។ លោក ហ៊ុន សែន ដែលបាននិយាយកាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញា កន្លងទៅ នៅវិមានរដ្ឋសភា ដោយបានអះអាងដែរថា សន្ធិសញ្ញាក្រុងបារីសអស់សុពលភាពហើយ។ ប៉ុន្មានថ្ងៃ​ក្រោយមក លោក ផៃ ស៊ីផាន មន្ត្រីជានខ្ពស់របស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងតាមរយៈទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ​ដែរថា អ្នកណាដែលនិយាយថា សន្ធិសញ្ញាក្រុងប៉ារីសនេះ នៅតែ មាន​សុពលភាពទៀតនោះ មានន័យដូចជា​«ហៅ»​បរទេស ឲ្យមកធ្វើការគ្រប់គ្រង ធ្វើចៅហ្វាយនាយ លើប្រទេសកម្ពុជា​ដូច្នោះ។

សូមអានអត្ថបទ ដែលទាក់ទងនឹងប្រធានបទដដែលនេះឡើងវិញ។​

លោក យ៉ែម ប៉ុញ្ញឬទ្ធិ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ធ្លាប់បានថ្លែងប្រាប់​ទស្សនាវដ្តី​មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ​ ជុំវិញ​បញ្ហា​នេះថា គណបក្សរបស់លោកមានការសោកស្តាយណាស់ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិយាយយ៉ាងដូច្នេះ។ សោកស្តាយ​ដោយសារថា ការនិយាយបែបនេះ មានន័យស្មើនឹងមិនឲ្យតម្លៃព្រះមហាវីរក្សត្រកម្ពុជា ព្រះបាទ សីហនុ ដែល​ព្រះអង្គជា​តួអង្គសំខាន់នាំឲ្យមានសន្ធិសញ្ញានេះ។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបន្តថា កាលពីព្រះមហាវីរក្សត្រ​នៅមានព្រះជន្ម​នៅឡើយ គ្មាន​នរណាហាននិយាយដូច្នេះនោះទេ តែដល់ពេលព្រះអង្គសុគតបាត់ ទើបលឺពាក្យនេះឡើង។

កន្លងមក​ថ្មីៗនេះ មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង បានចោទប្រកាន់ថា មូលហេតុដែលនាំឲ្យមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលបកស្រាយថា កិច្ច​ព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ឆ្នាំ ១៩៩១ គ្មានសុពលភាពតទៀតនោះ គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលថ្មីលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានបង្កើតឡើងផ្ទុយជំហរកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។ គណបក្សប្រឆាំង ដែលកំពុងធ្វើនយោបាយ​ការទូត​បញ្ចុះ​បញ្ចូល ដើម្បីស្នើឲ្យប្រទេសជាហត្ថលេខី នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ ជួយជម្រុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន អនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ​ឡើង​វិញ។

គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមក្រុមអ្នកច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលជំនាញខាងនីតិអន្តរជាតិសាធារណៈ បានបកស្រាយថា សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិអាចអស់សុពលភាពទៅបានមានលក្ខខណ្ឌចំនួនពីរសំខាន់ៗ ទី១ លុះត្រាតែនៅក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ឬសន្ធិសញ្ញានោះ មានចែងយ៉ាងច្បាស់ថា សន្ធិសញ្ញានេះ ត្រូវរលាយឬអស់សុពលភាព​នៅក្នុងកាលបរិច្ឆេទមួយ​ជាក់​ច្បាស់។ ទី២ សញ្ញាអន្តរជាតិ អាចអស់សុពលភាពបាន នៅពេលដែលមានសិន្ធិសញ្ញាថ្មី លុបចោលសុពលភាព​ឬ​ជំនួស​សន្ធិសញ្ញាចាស់ ដែលនិយាយជាភាសាសាមញ្ញថា មានកិច្ចសន្យាថ្មីជំនួសកិច្ចសន្យាចាស់៕

---------------------------------------------------------
ដោយៈ ជា ធីរិទ្ធ - ថ្ងៃទី ១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ